Japonların tayfun ikazına rağmen ahşap gemiyle yola çıkan Osman Paşa ve 587 denizci şehit düştü. Sağ kurtulmayı başaran 69 kişi, Kobe’de tedavi gördükten sonra İstanbul’a gönderildi.

Tedavi gören Osmanlı heyeti, İmparatoriçe tarafından kendilerine hediye edilen beyaz elbiselerle…

Ankara ile Tokyo arası uçuş mesafesi toplam 8769 kilometre. İki şehir arasındaki uçak yolculuğu 10 saat 50 dakika sürüyor. Aradaki uzaklığa ve kültür farklılıklarına rağmen Türk halkının gönlünde Japonlara karşı her zaman bir sempati vardır.

Yakın dönemde herkes bunu Barış Manço’ya bağlasa da aslında ilk ülkeyi birbirine yakınlaştıran 16 Eylül 1890 yılında yaşanan Ertuğrul fırkateyni faciası oldu.

ÖNCE JAPON PRENS GELDİ

19. yüzyılın sonlarında, Avrupalı güçlerle yapılan anlaşmalardan memnun olmayan II. Abdülhamid Han, Japonya ile ilişkileri geliştirme karar aldı.

O dönem Japonya’nın başında bulunan Meiji hükümeti de Avrupa ülkelerinin yayılmacı politikalarından şikayetçiydi. İki lider, karşılıklı bir iyi niyet misyonu göndermeyi planladı.

Önce Japon Prensi Komatsunomiya Akihito, İstanbul’a geldi. Abdülhamid Han, daha sonra iadeiziyarette bulunmak için harekete geçti.

16 Eylül 1891 gecesi Yokohama’dan Kobe’ye giderken batan Osmanlı firkateyni Ertuğrul’un Osman Paşa komutasındaki mürettebatı.  

EN MODERN FIRKATEYN: ERTUĞRUL

Görev gemisi olarak Türk donanmasına ait ahşap fırkateyn “Ertuğrul” seçildi. Sultan Abdülaziz döneminde yaptırılan; 19 Ekim 1863 günü denize indirilen geminin makine ve kazanları Büyük Britanya’da monte edilmişti.

79 metre boyunda, 15,5 metre genişliğinde idi. 8 metreye yakın su çekiyordu. 60 ton su alıyor, aldığı kömürle de 10 mil süratle 9 saat seyredebiliyordu. Gemi zamanına göre modern araçlarla donatılmış, elektrikle aydınlatılmıştı.

Sağ kalan Ertuğrul’un tayfasının, deniz fenerinden gelen ışıkla kayalıklara tırmandığı söyleniyor. Fener, hâlâ Oshima’nın doğu ucundaki Kashino Kayalıkları üzerinde duruyor.

1 YIL SÜREN YOLCULUK

Osman Paşa lakabıyla anılan Tuğamiral Emin Osman, iyi niyet misyonunun özel elçisi olarak atandı. 14 Temmuz 1889’da Ertuğrul fırkateyni, Osman Paşa komutasında İstanbul’dan yola çıkarak Süveyş Kanalı’nı geçti. Yol boyunca çeşitli Müslüman ülkelerde konaklayarak ertesi yılın haziran ayında Yokohama Limanı’na demirledi. İmparator Meiji ile bir görüşme gerçekleştiren heyet, Türkiye’nin en yüksek madalyalarını ve II. Abdülhamid’in kendilerine emanet ettiği çok sayıda hediyeyi takdim etti. İmparator Meiji de elçilere madalyalar verdi. Japonya’da üç aydan fazla kalan heyet, muhteşem şekilde ağırlandı.

JAPONLAR UYARDI AMA…

15 Eylül 1890’da İstanbul’a dönme kararı alındı. Japon yetkililer “Şu an tayfun dönemi. Ertuğrul, 26 yıllık ahşap bir gemi, onarılması lazım” diyerek Osmanlı heyetini uyardı. Ancak Tuğamiral Osman Paşa, ikazları dikkate almadı. Heyet, planlandığı tarihte yola çıktı.  17 Eylül’de korkulan oldu. Oshima Kashinozaki açıklarında seyreden Ertuğrul, tayfuna yakalandı. Şiddetli dalgalar ve kuvvetli rüzgarlari gemiyi sürüklemeye başladı.  Geminin hasarlı kısmından gelen deniz suyu, motorun patlamasına yol açtı. Osman Paşa’nın da  aralarında bulunduğu 587 kişi hayatını kaybetti, sadece 69 kişi sağ kurtuldu.

Şehitler, deniz fenerinin ortasında bulunan bu yere gömüldü. Anıt dikilen alanda, anma töreni düzenleniyor. Benzer bir anıt da Kuşimoto’nun kardeş şehri Mersin’de dikildi.

ADA HALKI SEFERBER OLDU

Oshima Adası halkı, yaralıları kurtarmak için canla başla mücadele etti.  Japonya genelinde yardım kampanyaları düzenlendi. Hayatta kalan 69 kişi, Kobe’de tedavi gördükten sonra aynı yılın 5 Ekim’inde Hiei ve Kongo adlı iki Japon savaş gemisiyle İstanbul’a gönderildi. Ertesi yılın şubat ayında yerel gönüllüler Kashinozaki’de şehitlerin anısına anıt dikti. İmparator Showa’nın mezarı ziyaret ettiği haberi Ankara’ya ulaşınca Türkiye, söz konusu alanı tadilattan geçirerek yeni bir anıt diktirdi. Kuşimoto kasabası, Türkiye Cumhuriyeti ile iş birliği içinde her 5 yılda bir büyük bir anma töreni düzenliyor.

FİLMİ DE ÇEKİLDİ

Üzerinden 134 sene geçen faciayı anlatan Japonya-Türkiye ortak yapımı filmi “Ertuğrul 1890”, 2015 yılında her iki ülkede gösterime girdi. 2024, aynı zamanda Türkiye ile Japonya diplomatik ilişkilerinin 100. yılı. Bu kapsamda TCG Kınalıada korveti, 8-21 Haziran’da Ertuğrul’un rotasından giderek Japonya’yı ziyaret etti. Japonya Deniz Öz Savunma Kuvvetleri’ne ait “Kashima” ve “Shimakaze” eğitim gemileri ise, ağustosta İstanbul Sarayburnu Limanı’na demir attı.

Kaynak  / Türkiye Gazetesi