Psikolog Ayça Attay, medikalmedya.com sitesindeki köşesinde kardeş kıskançlığını kaleme aldı. İşte o yazı:
Çocuk doğası gereği onu doğuran anneden ve ona bakım veren ebeveynlerinden sınırsız ve koşulsuz ilgi ve sevgi bekler. Tam bu dönemlerde aileye yeni bir bireyin katılması (kardeşin doğması) bu ilgi ve sevginin ikiye bölünmesine sebebiyet verebilir. Büyük çocuk bu ilgi ve sevgiyi paylaşmakta zorlanabilir ve kendini sürekli kardeşi ile karşılaştırabilir. Bu durum paylaşamama duygusundan gelen doğal bir duygudur. Kardeşini, ebeveyni ile araya giren kişi olarak görür ve kardeşe karşı yoğun öfke, üzüntü ve kızgınlık duygusu hisseder.
Kardeş ilişkilerinden en önemli faktör ebeveyn tutumlarıdır. Kardeşler arasında rekabet ve çatışma olması doğaldır. Çocuğa bilinçli bir şekilde yaklaşım gösteren ebeveynler, kardeşler arasındaki o uyumu sağlayabilmektedir. Bazı çocuklar mizaç özelliklerinden dolayı daha kıskanç olabilmektedirler.
Kardeş kıskançlığının nasıl yaşandığı ve yoğunluğu önemlidir. Bazı kıskançlıklar ileri derecede davranış değişikliklerine yol açabilir. Çevreye zarar verme, içine kapanma, kaka ya da çiş kaçırma ve okul başarısının düşmesi gibi durumlarda psikolojik destek gerekir.
Kardeş Kıskançlığının Belirtileri Nelerdir ?
Çocuk, annenin hamileliğinde bu duyguyu yaşamaya başlar. Kardeşinin ondan daha çok sevileceği korkusunu duymaya ve bu nedenle annesinden daha çok ilgi ve sevgi beklemeye başlar. Huysuzlaşır, inatlaşır.
Sürekli sıkıntılı ve sinirli dolaşırlar, isteklerini bağırarak ifade ederler.
Kıskançlık nedeniyle çocukla bebekleşme başlar. Emekleme, bebek gibi konuşma, alt ıslatma, tırnak yeme, parmak emme gibi davranışlar görülebilir.
Yenidoğan kardeşe karşı saldırgan davranışlarda bulunur.
Bazı çocuklar kıskançlık duygusunu, kardeşe karşı aşırı düşkünlük ile göstermeye çalışır. Örneğin, öpecekmiş gibi yapıp ısırmaya çalışabilir…
Bazı çocuklarda mide bulantısı, baş ağrısı gibi somatik belirtiler olabilir.
Ebeveynleri ile uyuma isteği artabilir.
Aileye yeni katılan bebeğe ilgi göstermeyebilir ve yokmuş gibi davranışlar sergileyebilir. “Bu kalacak mı? Gitsin.. gibi cümleler kurabilir.
Ebeveynlere Öneriler
Çocuk, psikolojik olarak kardeşinin gelişine hazırlanmalıdır. Yeni gelen bebeğin ne gibi ihtiyaçları olduğu, neler yapılabileceği anlatılmalıdır.
Çocukların bakımı konusunda ebeveynler arasında paylaşım yapılmalıdır. Anne yenidoğan bebekle ilgilenirken baba büyük çocukla ilgilenmelidir.
Büyük çocuğun kardeşine karşı olan abartı davranışlarına karşı “Sanırım kardeşini kıskanıyorsun” demek yerine “Kardeşin olduğu için seni eskisi kadar sevmediğimizi düşünebilirsin ama ben seni eskisi kadar seviyorum.” Denmelidir. Bu çocuğun kaygısını azaltıp içindeki endişenin varlığını azaltacaktır.
Büyük çocuğun eski rutinlerine devam edilmelidir. (parka götürmek, oyun oynamak, kitap okumak vs) Rutini bozulmamalıdır.
Kardeşler arası kıyaslama yapılmamalıdır.
Çocuğunuzdan, bebeğin bakımına yardım etmesini isteyebilirsiniz. Olumlu özelliklerini takdir edebilirsiniz.
Büyük çocuğunuzun da hala küçük olduğunu, bakıma ihtiyacı olduğunu unutmayın.
Çocuğunuzu yeni gelen bebeğe abilik/ ablalık yapması için zorlamayın.
Çocuk kıskanmasın diye yenidoğan bebeğe karşı “baksana çok yaramaz, sürekli ağlıyor” gibi cümleler kullanmayın.
Kardeşlik bağı bir çocuğun hayatındaki en güçlü ve uzun ilişkilerden biridir. Bir çocuğun kardeşinin olması onun yaşamında oldukça önemli bir rol oynar bunu unutmayın.
