Jonathan Powell “Kuzey İrlanda’da barış tehlikede- Boris Johnson’ın yalanları ve eylemsizliği yardım etmiyor”
İngiltere’nin önemli pazar gazetelerinden Observer “Kuzey İrlanda’da barış tehlikede – Boris Johnson’ın yalanları ve eylemsizliği yardım etmiyor” çarpıcı başlığı altında Jonathan Powell imzasıyla yayınlanan makale, ağır ithamlarla dolu. Onlarca yıllık Katolik – Protestan çatışmasının anılarını son günlerde akıllarda canlandıran olaylara adeta ışık tutacak nitelikte.
İşte 1997 – 2007 yılları arasında Kuzey İrlanda’da baş müzakereci olarak görev yapan Jonathan Powell yazısında yer alan önemli detaylar ;
Bölge, Brexit oylamasından bu yana piyon olarak kullanılıyor. Şiddetin ve bölünmenin tırmanmasını önlemek için tüm taraflar görüşmelere başlamalılar.İngiliz hükümetinin Kuzey İrlanda’yı alaycı bir şekilde kullanmak yerine dikkate alması gerekir sorunları görmezden gelemez.Kuzey İrlanda’da kimlik zehirini siyasetten çıkarma zamanı.
Kuzey İrlanda’nın Brexit konusundaki muamması her zaman çözümsüzdü. John Major ve Tony Blair’in referandum kampanyasında belirttiği gibi, Birleşik Krallık tek pazarı ve gümrük birliğini terk ederse, ya İrlanda adasında ya da İrlanda Denizi’nde bir yerde sınır olması gerekiyordu. Her iki durumda da, birinin hakları zarar görecekti: Milliyetçiler ya da Sendikacılar.
Aralık 2019’da Boris Johnson, Brexit anlaşmasını sınırın ötesine geçirmek için sınırı İrlanda Denizi’ne koymayı seçti. Daha sonra bu konuda yalan söylemeyi, TV’de canlı yayında açıklamayı seçti; sınır olmayacağını ve kimsenin herhangi bir form doldurması gerekmeyeceğini söyledi. İlk başta sendikacıların tepkisi susturuldu. Arlene Foster, Kuzey İrlanda’nın her iki dünyanın da en iyisine sahip olduğu cevabını verdi..
Ancak bu yılın başında gerçekler sızmaya başladı. Sendikacılar, süpermarket raflarında boşluklar oluştuğundan ve bahçe merkezlerinde İngiliz saksı bitkileri satın almanın imkansız hale geldiği için kaybedenlerin kendileri olduğunu anladılar. Oldukça gerçek ve ahlaki olabilen sendikacılar, İngiliz Başbakanının kendilerine küstahça yalan söyleyeceğine inanmakta zorlandılar. Öfke büyümeye başladı ve 2015’te lansmanına katıldığım “Sadık Topluluklar Konseyi” olası şiddet konusunda uyarıda bulundu.
Demokratik Birlik Partisi (Kuzey İrlanda) DUP, daha radikal bir sendikacı parti olan Geleneksel İttihatçı Sese verilen desteğin kan kaybettiğini gördü ve Sinn Féin’i önümüzdeki yıl yapılacak seçimlerde birinci bakan olarak seçilmek üzere sandıktaki en büyük parti olarak bıraktı. . Demokratik Birlik Partisi (Kuzey İrlanda) DUP’ın yanıtı, Kuzey İrlanda protokolünün iptal edilmesini talep etmekti.
Şiddet hemen olmadı. Ancak Kuzey İrlanda Başsavcılığı’nın Covid kurallarına aykırı olarak IRA’nın eski istihbarat başkanı Bobby Storey için büyük bir cenaze törenine katılan cumhuriyetçi liderleri yargılamama kararı ile öfke arttı. Bu nedenle, sadakatteki suçlu unsurlar, 12 yaşındaki çocukları polise saldırmak için sokaklara çıkarıp, ateşe kibrit çaktılar. İttihatçı siyasi liderler polisi desteklemek yerine, emniyet müdürü Simon Byrne’nin istifasını istedi. İsyan arayüz bölgelerine taşındığında ve iki toplumdan gençler birbirlerine saldırmaya başladığında işler tehlikeli hale geldi.
Prens Philip’in ölümü, sadık liderlerin en azından geçici olarak ayaklanmayı durdurmasına yol açtı, ancak bir duraklama olsa bile sükunetin devam edeceğinden emin olamayız. Şimdi yazın başlarının ve şiddetin geleneksel olarak en kötü olduğu yürüyüş mevsiminin “beyaz gecelerine” giriyoruz. Uzun ve sıcak bir yazdan kaçınmanın bir yolu var, ancak siyasi liderlerin dört somut adım atmasını gerektiriyor yoksa “Hayırlı Cuma” anlaşmasından bu yana geçen 23 yılın, tüm iyi çalışmalarını geri alma riskini alıyoruz.
Öncelikle aktivist bir İngiliz hükümetine ihtiyacımız var. Boris Johnson’ın şiddete dair bir tweet bile yayınlaması bir hafta sürdü. Tıpkı geçen Mart ayında Covid’e yanıt vermekte geciktiği gibi, bu da hayatlara mal olabilir. Boris Jonson Hükümetinin hem de Kuzey İrlanda Ofisi olanların altına bir çizgi çekmek ve hepsini sorumlu bir yaklaşım benimsemeleri için cesaretlendirmek üzere siyasi liderleri bir araya getirmek için İrlandalılarla birlikte çalışması gerekiyor.
İkincisi, sadık olanları görmezden gelmek bir hatadır. “Hayırlı Cuma” anlaşmasından bu yana geride bırakıldılar ve 2007’de karizmatik lider David Ervine’in ölümünden bu yana siyasi bir sese sahip değillerdi. Polis, paramiliter örgütlerdeki suçlularla başa çıkmanın daha etkili bir yolunu bulmalı, ancak ileriye dönek siyasi bir yol almak isteyenlere de ulaşmak ki varlar ve ana akıma girmelerine yardımcı olmak. Belfast’taki sadık yerleşim bölgelerinde yoksunluk derecesi şaşırtıcı. Aklıma takılan istatistik, bu gettoların Avrupa’da en düşük eğitim seviyesine sahip olmasıdır. Kuzey İrlanda’daki hükümet ve İngiliz hükümetinin bunu değiştirmek için sürekli bir odaklanmaya ihtiyacı var.
Üçüncüsü, İngiltere’nin protokol üzerinden AB’ye yeni bir yaklaşıma ihtiyacı var. Boris Jonson Hükümeti, AB’yi göze alırken uygulamayı geciktirmek için tek taraflı ve yasadışı adımlar atmak yerine, protokolün hafif bir dokunuşla işlev görmesi için onunla birlikte çalışmaya çalışmalıdır. Komisyondaki bazıları, Johnson’ın niyetinin protokolün işe yaramayacağını göstermek ve AB’yi İrlanda ile kıta arasında Kelt Denizi’ne sınır koymaya zorlayarak İrlanda’yı tek pazarın dışına çıkarmaktan korkuyor. Protokolün hurdaya çıkarılması çağrısında bulunan sendikacıların sorunu, bir alternatif önermeleri gerektiğidir ve son altı yılda kabul edilebilir bir protokol bulunamamıştır. Bu yüzden protokolü çalıştırmalıyız ve her iki tarafta da pragmatizm ile mümkündür, özellikle de İngilizler sorunların çoğunu yaratan bitki sağlığı standartlarını uyumlu hale getirmeyi kabul ederse.
Son olarak ve belki de en önemlisi, orta noktayı genişletmemiz gerekiyor, böylece Kuzey İrlanda’daki siyaset artık iki gelenek arasında sıfır toplamlı bir oyun değil. Neyse ki, bu oluyor. Nüfusun en az % 20’si artık kendilerini ne sendikacı ne de milliyetçi olarak tanımlıyor ve İttifak partisine verilen destek artıyor. Sendikacılar doğal olarak, demografik değişimin bir sonucu olarak ve Johnson’ın Brexit seçiminin sonuçları onları Brüksel’in ekonomik yörüngesine zorladığından, iradeleri dışında birleşik bir İrlanda’ya itilmekten korkuyorlar.
Mayıs’taki seçimlerden sonra İskoçya’nın bağımsızlığı için yapılacak bir baskı bu korkuyu daha da artıracak. Daha güçlü bir merkez, sorunun dramatize edilmesine yardımcı olabilir ve herkesin kabusu olacak bir sınır anketinde uçurum kenarındaki % 48 – % 52 oy tehdidini ortadan kaldırabilir. Kuzey İrlanda’da kimlik zehirini siyasetten çıkarmanın şüphesiz en iyi yolu budur.
Bütün bunlar, İngiliz hükümetinin Kuzey İrlanda’yı alaycı bir şekilde kullanmak yerine onu dikkate almaya başlamasını gerektiriyor. İrlanda’daki en kötü sorunlar her zaman İngiltere’nin görmezden gelmesiyle olmuştur. Ve bu, onu AB ile Brexit sonrası yeni bir çatışmada bir koç olarak kullanmayacağınız anlamına geliyor. Hepsinden önemlisi, Kuzey İrlanda halkıyla nerede durdukları konusunda açıklığa kavuşmak anlamına geliyor. Hükümet artık temiz elleri olduğunu iddia edemez, bu adımları atmazsa, siyasi yaklaşımının sonucu Kuzey İrlanda’da barışın çözülmesidir.
