Financial Times yayın kurulu makalesine göre “Türkiye’nin döviz krizi Erdoğan’ın yarattığı bir sonuç” başlığından da anlaşılacağı gibi, dünyanın önde gelen küresel iş yayını olarak bilinen Financial Times yorumu ise Türk Lirasındaki sıkıntıların başlıca nedeni giderek daha düzensiz uygulanan politikalar. İşte Financial Times Gazetesinde yer alan haber detayları ;
Türkiye çok sıra dışı bir döviz krizinden geçiyor. Son iki hafta içinde yaklaşık beşte bir oranında düşen liranın değerindeki çöküş, geçmişte olduğu gibi ülkenin ekonomik temellerindeki sorunlardan kaynaklanmadı. Uzun süredir cari açık veren ülke, ihracattaki büyük artış ve yabancı turist sayısındaki toparlanma sayesinde Eylül ayının ikinci ayında da fazla verdi. Bunun yerine, para biriminin sorunları neredeyse tamamen bir adamın giderek daha kararsız karar vermesini ve sözde bağımsız Türk merkez bankası üzerindeki etkisini yansıtıyor, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan.
Erdoğan, liranın değerindeki düşüşten dış güçleri sorumlu tutuyor. Ancak son sorunlar, bu yılın Mart ayında merkez bankası başkanı Naci Ağbal’ı görevden almasının ardından başladı. Saygın teknokrat, iki yıl içinde işini kaybeden üçüncü Merkez bankası başkanı. Erdoğan’a sadık Şahap Kavcıoğlu’nun atanması, liranın bir miktar toparlanmadan kısa bir süre sonra yüzde 15 düşmesine neden oldu. Düşüş, merkez bankasının son birkaç aydır üçüncü kez faiz oranlarını düşürmesinin ardından bu ayın başlarında sertleşti.
Gelişmekte olan piyasa para birimlerinin bu yıl dolar karşısında genel olarak kötü performans gösterdiği doğrudur. ABD Merkez Bankası’nın, koronavirüs pandemisi yoluyla ekonomiyi ve finans sektörünü desteklemek için tasarlanan varlık alım programını yakında azaltmaya başlayacağına dair beklentiler, Doların değer kazanmasına yol açtı. Gelişmekte olan ülkelerde daha yüksek bir faiz oranı arayan serbest sermaye şimdi eve dönüyor. Pakistan merkez bankası başkanının geçen hafta Financial Times ile yaptığı röportajda söylediği gibi, yüksek düzeyde döviz borcu olan daha fakir ülkeler, duyarlılık değişirse risk altında.
Bu çerçevede Erdoğan’ın komplo tacirleri ve otoriter eğilimleri her zamankinden daha da kötü oynuyor. Uzun süredir “faiz lobisi” dediği şeye karşı ralli yaparken, aynı zamanda kurnaz bir pragmatistti ve nihayetinde önceki döviz oynaklığı dönemlerinde merkez bankasının faiz oranlarını yükseltmesine izin verdi. Bu kez, geçen haftanın başında Türkiye’nin bir “ekonomik bağımsızlık savaşı” yürüttüğünü söyleyerek, düşük faiz oranlarına yönelik ideolojik taahhüdünü sürdürmeye kararlı görünüyor.
Muhalefet partileri, Erdoğan’ın iktidardaki son yıllarında olduğu ve 2023’te yapılması planlanan seçimlerin kısır döngüyü sona erdireceği konusunda iyimser. Erdoğan’ın popülaritesi, daha yüksek fiyatlar yaşam standartlarını yiyip bitirdiği için azalıyor. İlk seçildiğinde, İslamcı partisi bir büyüme ve istikrarlı bir şekilde artan gelirler dönemi vaat etti. Uzun yıllar boyunca, kısmen hükümetinin devraldığı bir IMF programı ve daha sonra, şimdi sönmüş olan bir inşaat patlaması sayesinde başardı. Gerçekten de, borç kaynaklı büyüme döneminin anıları, Cumhurbaşkanının ucuz paraya verdiği sürekli desteğin arkasında yatıyor olabilir.
Erdoğan’ın, iktidarda kalmaya çalışmak için elindeki birçok araçtan sadece biridir. Efsanenin daha da mutsuz bir sonu olabilir. Enflasyon zaten yıllık yüzde 20 oranında seyrediyor, bu da reel faiz oranlarının eksi yüzde 5 civarında olduğu anlamına geliyor. Başkan faiz indirimi programını sürdürmeye devam ederse, lira daha da düşecek ve fiyatlar kaçınılmaz bir şekilde yükselecek. Bu şartlar altında Türklerin birikimlerini korumanın tek yolu Erdoğan’ın kontrolü dışında bir para birimine yönelmek olacaktır. Aniden rotasını değiştirmediği sürece, büyük potansiyele sahip bir ülke olan Türkiye’nin karşı karşıya olduğu tek soru, cumhurbaşkanının daha ne kadar kalacağı ve gitmeden önce ne kadar zarar verebileceğidir.
