Tarihçiler, Trump’ın yırttığı belgelerini bir araya getirmek zorundalar..
Çünkü; Donald Trump’ın imzaladığı belgeler dahil kağıt yırtma alışkanlığı var.
Amerikan Halkı, belki de Donald Trump’ın Beyaz Saray arşiv kayıtlarını yıllarca göremeyecek.
Pazar gazetelerine senelerdir göz atarım, genelde “Observer” ile başlar, spor haberleri için tabloid gazetelere geçerim. The Observer, siyasi yelpazede, ana şirketi “The Guardian” ile aynı çatı altında, çoğu konuda sosyal liberal veya sosyal demokratik bir çizgi izlemektedir. İlk olarak 1791’de yayımlanan, dünyanın en eski Pazar gazetesidir.
Son seneler de “Amerika Birleşik Devletleri’nin 45. başkanı Donald Trump ile ilgili haberler, görüşler ve analizler” köşesi altında yer alan başlıklar hep dikkatimi çekmiştir. Saat başı haberleriyle, çok ilginç Trump analizleri de akar durur. Bu analizler genelde titiz araştırmaya dalyalıdır, zemini olan doğru analizlerdir. Kısacası ilgimi çeken konuları kapsar.
İşte bu sabahta “Amerika’nın en çalkantılı başkanlıklarından Donald Trump tarihte bir delik bırakıyor” ara başlığını okuyunca, satır aralarında çıkarttığım konuları yazmaya karar verdim.
Donald Trump 20 Ocak Çarşamba günü Beyaz Saray’dan ayrıldığında, hayatına Florida’daki Mar-a-Lago evinde devam edeceğini, memleketi New York’a dönmeyeceğini raporlara ve haberlere dayandırılarak gösteriliyor. Kısacası , New York’ta “Trump” dönemin sonuna işaret ederek, Florida’da yeni bir hayata yöneliyor. Doğup büyüdüğü New York kentine aile şirketiyle birlikte kesinlikle çok şey borçlu. TRUMP adını devleştiren şehri Beyaz Saray ile aynı anda terk etmeye hazır görünüyor ve çok az insanın ayrılışının yasını tutacağı vurgulanıyor. İlk tepki New York Valisi Andrew Cuomo’ dan geldi, açık açık “Zaten Bay Trump vergi ödemedi ki” dedi ve Trump’ın ikametgahı Florida’ya almasını alkışladı “O artık senindir, Florida.” dedi.
Dün akşam izlediğim televizyon haber kanallarında Donald Trump ve eşinin Beyaz Saraya veda partisi hazırlığında olduğunu izleyince, içimden “pes” dedim. Zaten, Başkanı Donald Trump yüzü ağır pudralı dolaşıyor. Hal böyle olunca ekranlara çıkıp yalanlarını bir sağa bir sola dönüp, camdan okurken suratının kızarmasını da görmemiz hiç mümkün olmadı .Dilbilimcilerin Donald Trump’ın garip konuşma tarzını, “antik hitabetin” geri dönüşü mü yoksa disiplinsiz bir başıboşluk mu? diye değerlendirmişlerdi.Trump’ın genelde bir önceki satırı bitirmeden, genellikle tamamen yeni bir düşünceye atladığı saptanmıştı. Edinburgh Üniversitesi’nde dilbilimci olan Geoffrey Pullum, bir sohbetten daha fazlası olduğunu savunmuş, “boşlukları doldurmana izin vereceğim” tarzı. Trump’ın düzensiz cümleleri ve kısa parçaları, zihninin nasıl çalıştığına dair bir şeyler önerebilir demiş ve şöyle devam etmişti Pullum, “Konuşması, düşünceleri dağınık, kısa bir ilgi alanı ve entelektüel disiplin ve analitik becerilerden yoksun bir adamı gösteriyor”
Amerika Birleşik Devletleri ve dünyanın önde gelen akıl sağlığı uzmanlarının çoğu, Donald Trump’ın zihinsel olarak hasta, patolojik, tehlikeli ve hatta belki de bir sosyopat veya psikopat olduğu sonucuna varmıştır. Bu sonuca, Trump’ın kamusal davranışını dört yıldan fazla gözlemledikten sonra ulaşıldı. Diğer akıl sağlığı uzmanları, özellikle de başkanın yeğeni psikolog Mary Trump ve Dr. Justin Frank (“Trump on the Couch – Kanepede Trump” kitabının yazarı) Trump’ın davranışını yıllarca ustalıkla gözlemledikten sonra aynı sonuca ulaştılar.
“Observer” Gazetesine dönersek son analizinde “Tarihçiler, Trump’ın yırttığı kayıtları bir araya getirmek zorunda” değerlendirmesini yapıyor ve detayları okuyucusuyla şöyle paylaşıyor ;
Amerikan Halkı, Donald Trump’ın Beyaz Saray kayıtlarını yıllarca göremeyecek. Çünkü son dört senede ki kayıtlara geçmesi gereken belgelerin hiçbir zaman tamamlanmayacağına dair endişeler artıyor, tarihte bir delik bırakıyor Amerika’nın en çalkantılı başkanlıklarından biri olan Donald Trump .Trump, kayıtların korunmasını gerektiren yasa konusunda temkinli davrandı. Belgeleri dışarı atmadan önce yırtma alışkanlığı var ve bu alışkanlık, Beyaz Saray çalışanlarını onları tekrar bantlamak için saatler harcamaya zorluyor. Beyaz Saray personeli, çoğu zaman Trump’ın belgeleri yırtıp attığına tanık olurken, belgeleri göz ardı ettiğini çabucak öğrendiler. Eski bir Beyaz Saray kayıt analisti olan Solomon Lartey, “Şefim yanıma geldi ve” Bunları bir araya kaydetmelisiniz “dedi. Solomon Lartey’in bir araya getirdiği ilk belge, Senato’daki Demokrat lider Chuck Schumer’den hükümetin kapatılmasıyla ilgili bir mektuptu. “Trump ‘a bunu yapmayı bırakmasını söylediler. Durmak istemedi. ” Lartey, Beyaz Saray’da genelkurmay başkanının başkana belgelerin cumhurbaşkanlığı kayıtları olarak kabul edildiğini ve yasalarla korunması gerektiğini söylediğini söyledi. Yaklaşık 10 kayıt çalışanına, Trump’ın Beyaz Saray’daki ilk günlerinden başlayarak en azından 2018 ortasına kadar “Scotch teyp- band” alımını yasaklamıştı. Çünkü Trump yırttığı belgelerin yapıştırılarak korunmasına, kayıtlara alınmasına karşıydı.
Solomon Lartey, Trump yönetiminin ilk beş ayını Eski İcra Dairesi Binası’nda çalışarak, önüne kağıt kırıntıları serilmiş bir masanın üzerinde durarak geçirdi. Bir kayıt yönetimi analisti olarak yıllık 65.969 Dolar maaş kazanan Lartey, 30 yıla yakın bir kariyer sahibi devlet memuruydu. Ancak daha önce çalıştığı hiçbir yönetimde böyle bir şey görmemişti. Başkanın imzaladığı belgeleri ve kağıtlarını asla bantlamak zorunda kalmamıştı.Lartey ve meslektaşları, şeffaf band rulolarıyla donanmış olarak, büyük parçalanmış kağıt yığınlarını eleyip tekrar bir araya getireceklerdi, aynı “bir yapboz gibi” dedi. Bazen kağıtlar ortadan ikiye bölünmüş olarak bulunduğunda iş kolaydı , ama diğer zamanlarda o kadar küçük parçalara ayrılırdı ki konfeti gibi görünürdü. Beyaz Saray kayıtlarını korumaya yönelik yasal gereklilikler ile Başkan Donald Trump’ın işini bitirdiğinde kağıtları yırtma şeklindeki tuhaf ve kalıcı alışkanlığı – bazılarının resmi olmayan “dosyalama sistemi” olarak tanımladığı zahmetli bir süreçti. Başkanlık Kayıtları Yasası uyarınca, Beyaz Saray, başkanın dokunduğu tüm notları, mektupları, e-postaları ve kağıtları saklamalı ve bunları tarihi kayıtlar olarak saklanmak üzere Ulusal Arşivlere göndermelidir.
Beyaz Saray, başkanın kâğıt yırtma alışkanlığı hakkında hiç yorum yapmadı. Young ve Lartey’e göre, kayıt departmanındaki görevliler aylarda Trump tarafından param parça edilmiş belge yazışmaları bir araya getirmekle görevlendirilmişlerdi. 54 yaşındaki Lartey ve 48 yaşındaki Young, 2018 ortasına kadar kayıt yönetiminde birlikte çalışan ve her ikisi de aniden işlerinden ayrılana kadar kariyerleri belli tecrübeli hükümet yetkilileriydi. Her ikisi de artık işsiz ve hiçbir açıklama yapılmadan rozetleri ellerinden alınarak, Gizli Servis tarafından Beyaz Saray’dan çıkarıldıklarıyla ilgili bir dizi sorularla dolu. Başkan Donald Trump ayrıca Vladimir Putin ile konuştuktan sonra bir tercümanın notlarına da el koydu – konuların 2016 seçimlerine Rusya’nın karışmasını da içerdiğinden şüphelenilen bir konuşma. Trump, Rusya soruşturması sırasında bir toplantıda özel avukat Robert Mueller’in not alması nedeniyle Beyaz Saray danışmanını azarladı. Üst düzey yönetici kadro yetkililerine, özel e-posta veya kısa mesaj sistemlerinde resmi iş yapmamaları ve yaptılarsa bunu korumaları hatırlatılmalıydı.Trump’ın ilk suçlamasında ve diğer hassas konularda, aşina bir kişi olan bazı normal iş akışı uygulamaları atlandığı süreç dedi. Görünüşe göre sızıntılar, üst düzey yöneticiler ve Beyaz Saray avukatları, hangi materyallerin kataloglanacağına ve Beyaz Saray bilgisayar ağlarında taranacağına karar vermeye daha fazla dahil oldular. Trump’ın personeli ayrıca özel e-postalar ve mesajlaşma uygulamaları kullanarak şüpheli uygulamalarda bulundu. Eski Beyaz Saray danışmanı Don McGahn, Şubat 2017’de çalışanlara resmi olmayan metin mesajlaşma uygulamalarını veya özel e-posta hesaplarını kullanmamalarını söyleyen bir not gönderdi. Gördülerse, malzemenin ekran görüntülerini almaları ve korunan resmi e-posta hesaplarına kopyalamaları gerektiğini söyledi. Notu Eylül 2017’de geri gönderdi.Society for Historians of American Foreign Relations’tan Richard Immerman, Trump Beyaz Saray’da “sadece kayıt tutma bir öncelik değil, aynı zamanda bu kaydı gizlemek veya yok etmek isteyen birçok örneğimiz var” dedi. Ve şimdi Trump’ın, Joe Biden’in başkanlık zaferinin kabulünü haftalarca erteleyen yaygın seçmen sahtekarlığı iddiası, belgelerin Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi’ne transferini geciktirerek kayıtların bütünlüğü konusundaki endişeleri daha da artırdı. Tam bir sicil eksikliği, Trump’ın görevden alma davasından ve diğer olası federal soruşturmalardan New York eyaletindeki soruşturmalara kadar soruşturmalarını da engelleyebilir. Senatörlerin talepleri ve hükümetin şeffaflık gruplarının davalarında bile, Başkanlık Kayıtları Yasası’na uyulmamasının Trump için çok az sonuç doğurduğuna dair bir kabul var. ABD’li çevre yargıcı David Tatel, geçen yıl bir dava açarken, mahkemelerin “Başkanın günlük uyumunu mikro yönetemeyeceğini” yazdı.Yasa, bir başkanın ulusal arşivcinin tavsiyesini arayana ve Kongre’yi bilgilendirene kadar kayıtları yok edemeyeceğini belirtiyor. Ancak yasa, arşivcinin tavsiyesine kulak vermesini gerektirmez. Başkanın ilerlemesini ve kayıtları yok etmesini engellemez. Bugün başkanlık kayıtlarının çoğu elektronik. Kayıt uzmanları, otomatik yedekleme bilgisayar sistemlerinin kayıtların büyük çoğunluğunu yakaladığını, ancak Beyaz Saray’ın bu sistemlerde oluşturmamayı veya oturum açmamayı seçtiği kayıtları yakalayamadığını tahmin ediyor.Trump Kasım seçimini kaybettiğinde, kayıt çalışanları, elektronik kayıtları aktaracak ve kağıt olanları, yasanın gerektirdiği şekilde 20 Ocak’a kadar Ulusal Arşivlere taşımak üzere paketleyebilecek konumdaydı. Ancak Trump’ın teslim olma konusundaki isteksizliği, o tarihi kaçıracakları anlamına geliyor. Ulusal Arşivler, yine de onları gözaltına alacağını söyledi. Biden yönetimi, Trump kayıtlarını derhal görmek isteyebilir, ancak yasa halkın bilgi özgürlüğü taleplerini sunmadan önce beş yıl beklemesi gerektiğini söylüyor. O zaman bile, Trump – kendisinden önceki diğer başkanlar gibi – kayıtların kamuya açık erişimine belirli kısıtlamalar getiriyor.
Amerika’nın en çalkantılı başkanlık dönemi geride iz bırakmadan sona eriyor! /Rıdvan Ertuğ
