ABD’den Ege Denizi’nde barış, istikrar ve huzuru tehlikeye atacak bir adım geldi. Kongre’nin Temsilciler Meclisi kanadından görev yapan Demokrat Milletvekili Grace Meng’in Ulusal Savunma Yetki Yasası’na eklenmesi için sunduğu teklif, oybirliği ile kabul edildi. Kabul edilen ek maddeyle, ABD’nin Ege Denizi’ndeki “Yunan adalarına” askeri üs kurmasının önü açılıyor. Kabul edilen skandal ek maddenin, Ekim 2021 tarihinde ABD ile Yunanistan arasında imzalanan Ortak Savunma İşbirliği Anlaşması çerçevesinde ele alındığı kaydedildi.
Yunan lobisinden ek madde
Yunan lobisinin etkili olduğu New York’tan Temsilciler Meclisi’ne seçilen Demokrat milletvekili Meng’e ait kabul edilen ek maddenin içeriğinde, ABD Savunma ve Dışişleri Bakanları’nın birlikte, ABD ile Yunanistan arasındaki savunma ilişkisine ilişkin, olası ek askeri üsler ve özellikle “Yunan adalarındaki” ABD askeri varlığının genişletilmesini içeren bir raporu Kongre’nin ilgili komitelerine sunması isteniyor.
Anlaşmaya eklenen özel madde
Skandal maddedeki “Yunan adaları” tabiriyle kastın Lozan ve Paris Antlaşmalarıyla gayriaskeri statüde kalması ve silahsızlandırılması kaydıyla Yunanistan’a devredilen Ege Adalarını içerip içermedi belirtilmedi. Ancak Yunan Kathimerini gazetesinde dün çıkan bir haber Atina’nın amacının bu olabileceğini gösterdi. Yunan gazetesinin haberine göre, 2021 yılında Atina ile Washington arasında imzalanan savunma anlaşmasında askeri üslerin coğrafi konumunu belirlemek için kullanılan “Yunanistan’ın genelinde” ifadesinin, söz konusu adaları da içerebileceği kaydedildi.
Satır arasındaki Limni detayı
Habere göre, dönemin Yunan hükümeti tarafından anlaşmaya sokulan bu özel tanımlama, Yunanistan tarafından Limni ve İskiri’yi ABD askeri varlığına ev sahipliği yapabilecek adalar olarak önermek ve ayrıca Yunanistan’ın kuzeyindeki Dedeağaç’ta bir üs ihtiyacını vurgulamak için kullanıldı. Limni, Lozan Antlaşması’na göre gayriaskeri statüde kalması gereken adalar arasında yer alıyor.
Statüyü bozma planı
Yunanistan’ın, ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen skandal ek maddeyi Limni üzerinden harekete geçirerek adaların gayriaskeri statüsünü bozma amacı için Washington’u paravan olarak kullanmak ve Ege Denizi’nde fiili bir durum oluşturmak istediği değerlendiriliyor. Bu çerçevede Atina ve Yunan lobisinin, ABD ile Türkiye’yi Ege Denizi’nde karşı karşıya getirmek hedefini de güttüğü kaydedildi.
Kongre’nin 2 kanadının uzlaşması gerekiyor
Ek maddenin nihai kabulü, Demokrat Parti’nin kontrolündeki Senato ile Cumhuriyetçi Parti’nin kontrolündeki Temsilciler Meclisi arasında son şekli verilecek Ulusal Savunma Yetki Yasası müzakerelerinin ardından belli olacak. İki tarafın uzlaşması halinde yasa imza için ABD Başkanı Joe Biden’ın masasına gidecek.
Dedeağaç dahil 6 üs
ABD’nin Yunanistan topraklarında, Dedeağaç, Kavala, Selanik, Larisa, Stefanoviç ve Girit’te askeri üsleri bulunuyor. Türkiye sınırına sadece 20 kilometre mesafedeki Dedeağaç’ta kurulan ABD üssünde onlarca zırhlı araç ve askeri helikopter bulunuyor.
Doğu Ege Adaları’nın konumu
Taşoz, Semadirek, Limni, Bozbaba, Midilli, Sakız, İpsara, Sisam ve Ahikerya adaları, 1923 Lozan Barış Antlaşması uyarınca gayri askeri statüde kalmak koşuluyla Yunanistan’ın egemenliğinde bulunuyor. 1947 Paris Barış Antlaşması uyarınca silahsızlandırılması koşuluyla egemenliği İtalya’dan Yunanistan’a verilen Doğu Ege adaları ise Onikiadalar olarak adlandırılıyor. Onikiadalar, isminin çağrıştırdığı gibi 12 değil 14 adadan oluşuyor. Bu adalar Batnoz, Lipsi, İleriye, Kelemez, İstanköy, İncirli, İstanbulya, İleki, Herke, Kerpe, Çoban, Sömbeki, Rodos ve Meis şeklinde sıralanıyor.
