Tek suçu Kolombiya’nın Armero kentinde yaşamaktı. And Dağları’ndaki Nevado del Ruiz Yanardağı 2 milyon yıllık sessizliğini bozunca 60 saat boyunca yanardağın lavları ve yıkıntıları arasında hayata tutunmaya çalıştı ama olmadı. 13 yaşındaki Omayra Sanchez’in tüm dünyanın gözleri önündeki ölümü ve son sözleri yürekleri dağladı.
Bundan yaklaşık 40 yıl önce yani tarihler 1985 yılını gösterirken Kolombiya’nın And Dağları’ndaki Nevado del Ruiz Yanardağı 2 milyon yıllık sessizliğini bozarak beklenmedik bir anda patladı. Bu felaket, piroklastik akıntıların dağın eteklerine doğru ilerlemesiyle birçok insanı dakikalar içinde öldürdü. Saatte 60 kilometre hızla hareket eden devasa laharlar (yığıntı), yıkıcı bir toprak kaymasını tetikleyerek Armero kentini yok etti. Bu durum binlerce masum insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Ancak tüm dünya, olayın şokunu 13 yaşındaki Omayra Sanchez’in çarpıcı görüntüleriyle yaşadı.
Tolima’nın Armero kentindeki Nevado del Ruiz Yanardağı’nın patlaması üzerine volkanik enkaz buzla karıştı. Bu durum devasa laharların oluşmasına neden oldu. Lavlar önüne ne gelirse yakıp kül etti, dalga dalga gelen ve adeta bir tsunamiymişçesine ilerleyen sel suları ağaçları, insanları, binaları, her şeyi kilometrelerce sürükledi. Çamurlaşmış toprak her şeyi ve herkesi yutarken, devasa kayalar şehirdeki evlerin ve insanların üzerine yığıldı. Bu durum yaklaşık 25 bin insanı öldürürken 14 kenti yok etti. 13 yaşındaki Omayra Sanchez de ailesiyle birlikte bu kentlerden biri olan Armero’da da yaşıyordu. Küçük kız, laharlar nedeniyle yıkılan evinin enkazı altında mahsur kaldı.
ÇAMURA SAPLANDI, ÇIKAMADI
Tüm dünya onu televizyon karşısında oturup izlerken o birebir bu felaketi yaşıyordu. Omayra’nın küçük bedeni çamur ve yanardağ kalıntıları altına saplanıp kaldı. Söz konusu kent Kolombiya’nın başkenti Bogota’ya 150 kilometre uzaklıkta yer aldığı için küçük kıza hiçbir yardım sağlanamadı. Bu sırada kurtarma ekipleri, yerel çiftçiler ve tıbbi bilgisi olan bazı kişiler küçük kızı teselli etmeye çalıştılar. Çünkü kurtarma görevlilerinin talihsiz kızın sabitlenmiş bacaklarını kesmeleri dahilinde hayat kurtarıcı tıbbi bakım sağlamalarının hiçbir yolu yoktu.
ÜÇ GÜN BOYUNCA KURTARILMAYI BEKLEDİ
Yaşanan büyük yanardağ felaketinde Omayra Sánchez’in fotoğrafını çeken Frank Fournier söz konusu o anları şöyle anlattı: “Patlamadan yaklaşık üç gün sonra şafak vakti Armero’ya ulaştım. İnsanların yardım çığlıklarını duyabiliyordum. Birkaç helikopter insanları kurtarmaya çalışıyorlardı ve bu küçük kız da oradaydı. İnsanlar ona yardım etmeye çalışıyorlardı ancak güçleri buna yetmiyordu. Zorlu koşullar ve sınırlı kaynaklar kurtarma girişimlerini ciddi şekilde engelliyordu. Talihsiz küçük kız üç gün boyunca evinin enkazı altında mahsur kaldı.”
Omayra Sanchez, 60 saat boyunca bu yanardağın lavları ve yıkıntıları arasında yaşam mücadelesi verdi. O anlarda küçük kız gazetecilere, “Ayaklarımla halamın başına dokunuyorum” diyordu. Çünkü Omayra, suyun altında kalan halasının başının üzerine basarak suyun üzerinde durabiliyordu. Tüm dünya onun bu acı görüntülerini izlemekle kalmayacak, maalesef kaçınılmaz acı sona da tanık olacaktı. Çünkü 60 saatlik mücadelenin ardından talihsiz kız, kangren ya da geçirdiği hipotermi sonucu hayata veda etti. Yaşama gözlerini kaparken de son sözleri, ‘Annemi, babamı ve ailemi çok seviyorum. Onlara, onları sevdiğimi söyleyin’ oldu.
‘YILIN DÜNYA BASIN FOTOĞRAFI’ SEÇİLDİ
Tüm dünya olayın şokunu 13 yaşındaki Omayra Sanchez’in çarpıcı görüntüleriyle yaşadı ve felaketin boyutu bir kez daha gözler önüne serildi. Patlamanın yaşandığı 13 Kasım 1985 günü Kolombiya’nın tarihindeki en karanlık anlardan biri olarak tarihe geçerken, yüzyıllar boyunca yerleşimcilerin yaşadığı bu coğrafyada kâbus dolu izler bıraktı. Neredeyse 3 gün boyunca çamurun içinde hareketsiz kalan Omayra’yı kurtarmak için bir vinç ya da benzeri bir makinenin gelmemesi vicdanları yaralarken, küçük kızın ölmeden kısa süre foto muhabiri Frank Fournier tarafından çekilen bir fotoğrafı dünya çapındaki haber kaynaklarında yayınlandı. Bir yıl sonra yani 1986 yılında da söz konusu fotoğraf ‘Yılın Dünya Basın Fotoğrafı Seçildi’ seçildi.
TRAJEDİNİN NEDENİ: İHMARKÂRLIK
Yanardağ patlamasının ilk belirtileri ortaya çıktığında dahi tahliye kararının iptal edilmesi ve halkın bu doğal afeti tam anlamıyla kavrayamaması büyük eleştirileri de beraberinde getirdi. Çünkü yetkililerin önlem almadaki ihmalkâr davranışları, trajedinin önünün alınmasına engel oldu. Ancak bu trajedi Kolombiya’nın yaşadığı tek acı değildi, daha da buna benzer olaylar yaşamıştı. Dünyanın dört bir yanından gelen insanlar, bu doğal felaketin yıkıcı etkilerini görerek bir kez daha insanlığın doğanın karşısında ne kadar güçsüz olduğunu hatırladı.
HÂLÂ KÖY VE KASABALARI TEHDİT EDİYOR
Yanardağın zirvesi hâlâ buzlarla kaplı olmasına rağmen küresel ısınmanın etkisiyle buzullar geri çekiliyor, bu da gelecekteki tehlikelerin neler olabileceğine dair ipuçları veriyor. 2012 yılından bu yana volkanın ana kraterinde artan hareketlenme ve sismik aktivite, uzmanları uyarı noktasında titizlikle hareket etmeye zorluyor. Artan aktivite ve hareketlilik, olası bir patlamanın tekrarlanabileceğini gösteriyor. Her geçen gün biraz daha patlamaya yaklaşırken yaklaşık 500 bin kişinin yaşadığı bölge için acil önlem alınması gerekiyor. Aksi takdirde daha çok Omayra’nın hayatı sönecek.
Kaynak: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr –
