TürkUlak- (Analiz-Haber)
Kaotik sahneler, onlarca yıllık Katolik – Protestan çatışmasının anılarını canlandırdı.1998 barış anlaşması büyük ölçekli şiddeti sona erdirdi, ancak Kuzey İrlanda’nın köklü gerilimlerini çözmedi.
Bir haftadan fazla bir süredir ayaklanmalar, Kuzey İrlanda’daki beş şehir ve kasabadaki sokakları gölgeledi. Arabalar tahrip edilip, yakıldı ve bir otobüs kaçırılarak kullanılamaz hale getirildi, gençler polisle çatıştı ve en az 74 polis yaralandı.29 Mart’ta, Derry / Londonderry sendikacı ağırlıklı bir bölgesinde, yaklaşık 40 kişilik bir kalabalığı dağıtma girişiminin ardından polis memurları, bir petrol bombası saldırısında hedef alındı.
Beş gece boyunca, şehirde benzer sahneler ortaya çıktı. 2 Nisan Cuma günü, kargaşa güney Belfast’a sıçradı ve burada küçük bir protesto Sandy Row bölgesinde polise saldırdı ve 15 polis memuru yanık, baş ve bacak yaralanmalarına maruz bırakıldı .
Polise karşı direnen gruplar ağır briket, metal çubuklar, havai fişekler ve rögar kapakları da dahil olmak üzere ellerine geçen nesneyi fırlatan isyancılar sürekli saldırıda bulundu. Artan huzursuzluk, bölgenin Birleşik Krallık’ın bir parçası olarak kalmak isteyen İngiliz yanlıları ile Kuzey İrlanda’nın İrlanda Cumhuriyeti’nin bir parçası olmasını isteyen İrlandalı milliyetçiler arasındaki kırılgan barışı baltalamakla tehdit ediyor.
Büyük ölçüde ki şiddet, Belfast içinde ve çevresindeki Protestan bölgelerinde ve Kuzey İrlanda’nın ikinci şehri Londonderry’de meydana geldi, ancak rahatsızlıklar Katolik mahallelerine de yayıldı. Kaotik sahneler, “Sorunlar” olarak bilinen onlarca yıllık Katolik – Protestan çatışmasının anılarını canlandırdı. 1998 barış anlaşması büyük ölçekli şiddeti sona erdirdi, ancak Kuzey İrlanda’nın köklü gerilimlerini bugün dahil çözmedi.
Bu olaylar neden çıktı ?Kargaşanın ilk günleri, yetkililerin geçen yaz IRA’da paramiliter kıdemlisi Bobby Storey için cenazeye katıldıklarında, koronavirüs kısıtlamalarını ihlal ettikleri iddiasıyla milliyetçi parti Sinn Fein liderlerini yargılamayacaklarını söyledikleri aynı hafta geldi. Storey’in cenazesi yaklaşık 2.000 kişilik kalabalığı çekti.
Covid-19 nedeniyle geleneksel “Onikinci Temmuz” geçit törenlerini iptal etme kararını aldıklarını ve sevdiklerinin cenazelerine katıldıklarını söyleyerek, bu kararla ilgili olarak yetkilileri partizan ikiyüzlülüğüyle suçladılar. Ancak birçok analist, olayların arkasında ki nedenlerden birinin polisin uyuşturucu çetelerine karşı son zamanlarda başarılı bir şekilde baskı yaptığına ve sadık paramiliter güçler tarafından desteklenen ve yönetilen suç faaliyetlerine de işaret ediyorlar.
Kimler bu isyana katılıyor?Kuzey İrlanda Polis Teşkilatı’na (PSNI) göre, isyancıların çoğu genç insanlar ve bazıları 12 yaşında. Polis, zaman zaman 600’den fazla kişilik grupların bulunduğunu söyledi.Brexit’in bununla ne ilgisi var?Kuzey İrlanda, İngiltere’nin Avrupa Birliği’nden boşandığı Brexit’in “sorunlu çocuğu” olarak anılıyor. İngiltere’nin bir AB ülkesi olan İrlanda ile sınırı olan tek parçası olarak, Britanya’nın 2016’da 27 ulustan oluşan bloğu terk etmek için dar bir oylamadan sonra çözülmesi en zor mesele oldu.
Birleşik Krallık Avrupa Birliği’nden ayrılma kararı aldığından beri Kuzey İrlanda’da gerginlikler arttı. Ayaklanmalar, Brexit anlaşmasının belirli bir kısmına yönelik artan öfkenin ortasında ortaya çıkıyor.
Koronavirüs salgınıyla daha da kötüleşen erken ticaret aksaklıkları, bazı süpermarket raflarının boşalmasına ve alarma yol açtı. Sınır personeli, liman işçilerini hedef alan grafiti tehditlerinin ardından Şubat ayında Kuzey İrlanda limanlarından geçici olarak çekildi.
Brexit’in bir sonucu olarak ticarette yeni bir denetim yapılmayacağı konusunda uzun süredir ısrar eden İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın, AB’den ayrılmanın yarattığı değişikliklerin ölçeğini küçümsemesine öfke vardı. Kuzey İrlanda’nın İngiliz sadık toplumundan bazıları kimliklerinin tehdit altında olduğunu düşünüyor.
Ulster Üniversitesi siyaset profesörü Henry Patterson, “Birçok , Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’ın bir parçası olduğu kadar fiilen sona erdiğine inanıyor” dedi. Bu arada, yasadışı silahlı gruplar, suç uyuşturucu çeteleri olarak faaliyet göstermeye devam ediyor ve işçi sınıfı topluluklarında hala nüfuzlarını sürdürüyorlar ana paramiliter güçler son kargaşaya karışmayı reddetti. Hayırlı Cuma barış anlaşmasından yirmi yıl sonra, beton “barış duvarları” Belfast’ın işçi sınıfı Katolik ve Protestan bölgelerini hala ayırıyor.
Koronavirüs salgını, karışıma yeni ekonomik hasar, eğitim kesintileri ve kilitlenmeden kaynaklanan can sıkıntısı katmanları ekledi. Belfast, Londra, Dublin ve Washington’daki siyasi liderlerin barış çağrılarına rağmen, sorunların düğümünü çözmek bu dönemde zor olabilir.
Queen’s University Belfast’de siyaset profesörü olan Katy Hayward, “Bunlar kaybedecek fazla bir şey olmadığı hissiyle çoklu yoksunluk alanlarıdır” dedi. Ve insanlar sosyal medyada” Yeter artık, şimdi Ulster’ı savunma zamanı “diyerek harekete geçirildiğinde, çoğu çok fazla buna yanıt veriyor, yorumunu yaptı.
Polis, plastik mermi ve tazyikli su ile yanıt verdi !Topluluk liderleri Kraliçe II. Elizabeth’in 99 yaşındaki kocası Prens Philip’in ölümünden sonra sakinleşme çağrısında bulunurken, sokaklar Cuma gecesi daha sakindi. Ancak küçük genç çeteler, Belfast’ta ara sıra polise nesneler yağdırdı ve bir arabayı ateşe verdi.
Barış süreci nasıl başladı ?
1990’lara gelindiğinde, gizli görüşmelerin ardından ve İrlanda, İngiltere ve ABD’nin diplomatik çabalarının yardımıyla taraflar bir barış anlaşmasına vardılar. 1998 “Hayırlı Cuma” anlaşması, paramiliterlerin silahlarını bıraktığını ve Kuzey İrlanda için bir Katolik – Protestan güç paylaşım hükümeti kurduğunu gördü. Kuzey İrlanda’nın nihai statüsü sorunu ertelendi: Çoğunluğun isteği olduğu sürece İngiliz olarak kalacaktı, ancak yeniden birleşme konusunda gelecekteki bir referandum göz ardı edilmedi. Barış büyük ölçüde devam ederken, küçük İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun parçalanmış grupları güvenlik güçlerine ara sıra saldırılar düzenledi ve mezhepsel sokak şiddeti patlak verdi.
Siyasi olarak, güç paylaşımı düzenlemesinin başarı ve başarısızlık dönemleri oldu. Belfast yönetimi, başarısız bir yeşil enerji projesi nedeniyle Ocak 2017’de çöktü. İngiliz sendikacı ve İrlandalı milliyetçi partiler arasında İrlanda dilinin statüsü de dahil olmak üzere kültürel ve politik meseleler nedeniyle yaşanan anlaşmazlığın ortasında iki yıldan fazla bir süre askıda kaldı.
Kuzey İrlanda hükümeti 2020’nin başında çalışmaya devam etti, ancak her iki tarafta da derin bir güvensizlik var.
Kuzey İrlanda neden mücadele edilen bir topraktır!
Coğrafi olarak, Kuzey İrlanda, İrlanda’nın bir parçasıdır. Siyasi olarak, Birleşik Krallık’ın bir parçası. Uzun süredir büyük komşusunun egemen olduğu İrlanda, yüzyıllar süren kolonizasyon ve huzursuz birliktelikten sonra yaklaşık 100 yıl önce özgürlüğüne kavuştu. 32 ilçesinden yirmi altısı bağımsız, Roma Katolik çoğunluklu bir ülke haline geldi. Kuzeyde Protestan çoğunluğa sahip altı vilayet İngiliz kaldı.
Kuzey İrlanda’nın Katolik azınlığı, Protestanların yönettiği eyalette işlerde, konutlarda ve diğer alanlarda ayrımcılığa maruz kaldı. 1960’larda bir Katolik sivil haklar hareketi değişiklik talep etti, ancak hükümet ve polisten sert bir tepki aldı. Hem Katolik hem de Protestan taraflardan bazı kişiler, bombalı saldırı ve ateşli silahlı saldırılarla şiddeti tırmandıran silahlı gruplar oluşturdu.
İngiliz Ordusu, başlangıçta barışı sağlamak için 1969’da konuşlandırıldı. Durum, güneyle birleşmek isteyen İrlandalı cumhuriyetçi militanlar, Kuzey İrlanda İngilizleri ve İngiliz askerlerini tutmaya çalışan sadık paramiliter güçler arasında bir çatışmaya dönüştü.Otuz yıllık çatışma sırasında çoğu sivil 3.600’den fazla kişi bombalama ve suikast olaylarında öldürüldü. Çoğu Kuzey İrlanda’daydı, ancak İrlanda Cumhuriyet Ordusu da Londra ve diğer Britanya şehirlerinde bombalar patlattı.
