İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandıran yargı düzenlemesinin 24 Temmuz Pazartesi günü meclisteki 2’nci ve 3’üncü oylamalarda kabul edilmesinin ardından ülkede protesto gösterileri düzenlendi. İsrail polisinden yapılan açıklamaya göre, ülkenin güneyindeki Necef bölgesinde bir yerleşim yeri yakınında bölgede yaşayanlar arasında yargı düzenlemesi destekçisi ve karşıtı gruplar arasında olay çıktı ve yerleşim yerinin güvenlik görevlisi silahını havaya ateş etti. Olayın ardından polisin olay yerine geldiği ve yedi kişiyi gözaltına aldığı bilgisi paylaşıldı.

 Başbakan Benjamin Netanyahu liderliğindeki sağ koalisyon hükümetinin yargı düzenlemesine karşı yapılan protestoların odak noktası haline gelen başkent Tel Aviv’in Kaplan Caddesi önünde dün gece on binlerce gösterici toplandı. Tel Aviv’in ana arteri Ayalon Otoyolu’nu kapatan göstericiler sloganlar attı, düdük çaldı ve ateş yaktı. İsrail polisi, atlı birlikler, TOMA ve güç kullanarak saatlerce kapalı kalan yoldaki göstericilere saldırdı. İsrail Meclisi çevresinde cumartesi gününden bu yana devam eden gösterilere yasanın onaylanmasının ardından katılım arttı. İsrail polisi, meclis binası yakınındaki gösterileri TOMA, atlı birlikler ve güç kullanarak dağıtmaya çalıştı. İki noktada da sağlık ekipleri yaralılara müdahale etti. Tel Aviv Ayalon Otoyolu’nda 15 ülke genelinde en az 50 kişinin gözaltına alındığı bildirildi.

SÜRÜCÜ ARACINI GÖSTERİCİLERİN ÜZERİNE SÜRDÜ: 3 YARALI

Ülkede protestolar sürerken, bir kişinin ülkenin kuzeyindeki otoyolu kapatan göstericilere çarparak yoluna devam ettiği açıklandı. İsrail polisinden yapılan yazılı açıklamaya göre, kuzeydeki 531 numaralı otoyolda bir kişi protesto için otoyolu kapatan göstericilerin üzerine aracını sürdü. Olayda üç kişi yaralanırken, İsrail polisi aracın şoförünü gözaltına aldı. Polis, şüphelinin yakalandığı ana ilişkin fotoğrafları da yayımladı. Sosyal medyada da bir aracın otoyolu kapatan göstericilerin üzerine doğru gittiği görüntüler paylaşılmıştı.

Eski İsrail Başkanı Ehud Olmert de İngiltere’nin Channel 4 kanalına verdiği demeçte, ülke çapında kitlesel protestolara neden olan yargı düzenlemesinin mecliste onaylanmasının ardından “İç savaşa doğru gidiyoruz” dedi. İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin yürütme üzerindeki denetimini kaldıracak yasaya karşı ocaktan bu yana devam eden protesto gösterilerine verdiği destekle bilinen Olmert, “Bu daha önce hiç olmadığı kadar ciddi bir tehdit. İç savaşa doğru gidiyoruz” açıklamasında bulundu. Ülkenin istikrarı ve hükümetin yönetim becerisini kaybetme ihtimallerine rağmen ‘sivil itaatsizlik’ ifadesini kullanan Olmert, “Hükümet, İsrail demokrasisinin temellerini tehdit etmeye karar verdi ve bu bizim ne kabul ne de tahammül edebileceğimiz bir şey” diye konuştu.

NETANYAHU: MUHALEFETLE DİYALOĞA GEÇECEĞİZ

Başbakan Netanyahu da yargı düzenlemesinin meclisten geçmesinin ardından yaptığı açıklamada, hükümetin tartışmalı yargı düzenlemesi konusunda uzlaşı sağlamak için muhalefetle diyaloğa geçeceklerini belirtti. İsrail Başbakanı, televizyondan yayımlanan açıklamasında, ‘anlaşmazlıklara rağmen ülkenin kardeş olarak kalması gerektiğini’ söyledi. Dün meclisten geçen yasa tasarısının, ‘seçilmiş hükümetin yönetebilmesini sağlamak ve devlet organları arasında dengeyi yeniden sağlamak için gerekli olduğunu’ savunan Netanyahu, “Seçmenin iradesini gerçekleştirmek kesinlikle demokrasinin sonu değildir. Asıl demokrasinin özü budur” dedi.

Tartışmalı yargı düzenlemesi konusunda uzlaşma sağlanamamasından muhalefeti sorumlu tutan Netanyahu, şöyle devam etti: “Her şeye rağmen görüşmeleri sürdürmeye ve uzlaşı aramaya devam edeceğiz. (Meclisteki) Oylamada bile son ana kadar anlaşmaya varmaya çalıştık.” İsrail Başbakanı, yargı düzenlemesi kapsamındaki diğer yasa tasarıları konusunda kasım sonuna kadar ‘her konuda geniş bir uzlaşıya varmak’ istediklerini ve bu amaçla gelecek günlerde muhalefetle diyalog kurmak için girişimde bulunacaklarını ifade etti. Ülkesindeki siyasi krize ilişkin ‘İsrail’in düşmanlarına’ da seslenen Netanyahu, “Bizim iç çekişmemizi yanlış yorumlamayın. Sevgili devletimize yönelik her türlü tehdide karşı omuz omuza duracağız” ifadelerini kullandı.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre de dünkü günlük basın toplantısında İsrail’deki duruma değindi. Kabul edilen yargı düzenlemesine ilişkin bir soruya yanıt veren Jean-Pierre, ABD Başkanı Joe Biden’ın İsrail’in ömür boyu dostu olduğu ve demokrasilerde büyük değişikliklerin kalıcı olması için mümkün olan en geniş fikir birliğine sahip olunması gerektiğini her platformda dile getirdiğini hatırlatarak, Knesset’teki oylamanın mümkün olan en az çoğunlukla gerçekleşmesinin talihsizlik olduğunu söyledi.

Öte yandan, İsrailli doktorların da Yüksek Mahkeme’nin yürütme üzerindeki denetimini kaldıracak tartışmalı yasa tasarısının mecliste onaylanmasına tepki olarak bugün greve gideceği belirtildi. Yediot Ahronot gazetesinin haberine göre, “Beyaz Önlüklüler” isimli hareket, WhatsApp üzerinden doktorlara konuya ilişkin mesaj gönderdi. “Irkçı hükümet darbe yapıyor. Yarın, diktatörlüğün ilk gününde greve gideceğiz” ifadelerine yer verilen mesajda, hastanelerin acil servisleri haricinde iş bırakılacağı kaydedildi.

NE OLMUŞTU?

İsrail Adalet Bakanı Yariv Levin’in 5 Ocak’ta duyurduğu “yargı reformu” Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandırma ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olması gibi değişiklikler içeriyor. Başbakan Netanyahu, 27 Mart’ta ülke çapında giderek artan kitlesel protestolara ve grevlere neden olan yargı düzenlemesini ertelediğini açıklamış ancak 2023-2024 bütçesinin mayıs sonunda meclisten geçmesinin ardından yargı düzenlemesini tekrar gündeme getireceklerini duyurmuştu. Hükümet, muhalefetle müzakerelerin tıkanmasının ardından yakın zamanda yargı düzenlemesi için yeniden düğmeye basmıştı.

Netanyahu hükümeti, yargı düzenlemesi kapsamında Yüksek Mahkeme’nin hükümet üzerindeki denetimini kaldıracak yasa tasarısını dün mecliste kabul etmişti. Hükümetin “yargı reformuna” karşı çıkan aralarında savaş pilotları, denizaltı subayları ve diğer elit birliklerin yer aldığı binlerce İsrailli, gönüllü yedek askerlik görevini bırakma kararı almıştı. İsrail’de siyaset, ordu, güvenlik, ekonomi ve yargıda üst düzey görevlerde bulunmuş isimler, hükümetin yargı düzenlemesine karşı olduklarını açıklamıştı.