Hangi padişah neden öldü?/ Erdem AVŞAR

Osmanlı ile ilgili yazılarım da oldu, daha çok eleştirel nitelikte
ama çok defasında yanlış anlaşıldı.
Benim öncelikli derdim her zaman Türklüktü ve olmaya da devam edecek.
Türklük aleyhinde yapılan her hamle benim gözümde yanlıştır.
Bunun hangi dönemde, kim tarafından yapıldığı önemli değil.
Osmanlı’ya odaklanmadaki ana nedenimse; ilk aşamada hem yakın tarih ve
açık örnek oluşu hem de elimdeki kaynakların bolluğu oldu.
Daha eski dönemlere yönelik çalışmalarım devam ediyor.
Daha sonra da Cumhuriyet sonrası döneme yönelik
araştırmalarım olacak.
Osmanlı padişahlarını birçok defa kaleme aldım.
Kardeş katlinden, yabancı gelin geleneğine kadar,
yanlış gördüğüm her noktaya değinmeye çalıştım.
Bu kez de padişahların nasıl öldüklerini kısa bilgiler şeklinde yazmak istiyorum.
Hem o dönemde yaşamak hem de cihana hükmetmek elbette kolay şey değildi…
Tarihi kaynaklar Osman Gazi’nin vefatından 4 yıl önce
oğlu Orhan’ı hastalığı nedeniyle beyliğin başına geçirdiğini söyler.
Altmış dokuz yaşında vefat eden Osman Gazi’nin vefat nedeni
net olarak bilinmese de “gut” veya “kalp yetmezliği” olarak kaynaklara geçer.
İleriki yıllarda Rumeli’yi kasıp kavuran veba salgını, Orhan Gazi’ye de bulaştı.
Osmanlı’nın ikinci hükümdarı Orhan Bey,
1362 yılı Mart ayında Bursa’da vebadan dolayı vefat etti.
1. Murad, 1. Kosova Savaşı sonrası muharebe edilen yerde
yaralıları gezdiği sırada gizlenen yaralı bir Sırp tarafından hançerlenerek şehit düşer.
Bayezid ile Timur, Ankara yakınındaki Çubuk Ovası’nda savaşır.
Savaşı kaybeden padişah esir düşer.
Esaret altında kafeste tutulan Bayezid, kimi tarihçilere göre üzüntüsünden
kimilerine göre de intihar ederek vefat eder.
1. Mehmet kardeş kavgaları, isyanlar ve savaşlar ile geçen ömründe
gazalarda çok yara aldığı ve bu yaralar sebebiyle çokça hastalandığı için
henüz 34 yaşında 1421 yılında Edirne’de vefat eder.
Oğlu Mehmet’i evlendiren II. Murad, düğünün ardından hastalanarak
3 Şubat 1451 yılında vefat eder.
Öldüğünde kırk sekiz yaşındadır.
Yeni bir sefer hazırlığında olan Fatih çadırında vefat etti.
Fatih Sultan Mehmet’in vefatıyla alakalı çeşitli iddialar vardır.
Zehirlendiği yönünde iddialar olsa da tarihçi Halil İnalcık,
onun gut hastalığından dolayı vefat ettiğini söyler.
Doğduğu yer olan Dimetoka’ya doğru yola çıkan Bayezid,
Çorlu yakınındaki Abalar köyüne vardığında kronikleşmiş gut hastalığı sebebiyle fenalaşarak
21 Mayıs 1512 tarihinde vefat etti.
Yavuz, 50 yaşında iken sırtında çıkan bir ur sebebiyle,
kaynaklar urun o dönemde çıkan vebanın sebep olduğu bir şişkinlik olduğunu söyler.
Ur nedeniyle iki ay tedavi gördükten sonra 22 Eylül 1520 yılında vefat etti.
72 yaşında çıktığı seferde vefat eden Kanuni’nin ölüm nedeni hakkında pek çok rivayet vardır.
Bu rivayetler arasında bulunurken Zigetvar Seferi’nde gut,
dizanteri ve romatizma ihtiyarlığı nedeniyle vefat ettiği de söylenir.
Genel görüş Sultan Süleyman’ın da dedeleri gibi gut hastalığından vefat ettiği yönündedir.
2. Selim hamamda gezdiği sırada ayağın kayıp yere düşmesi neticesinde
şiddetli bir hummaya tutulup mide rahatsızlığı geçirmesi sonucunda vefat etti.
3. Murat’ın vefat sebebi tarihi kaynaklarda ani geçirdiği bir felç olarak geçti.
Sultan Ayasofya Camii haziresine defnedildi.
Osmanlı tarihçisi Mehmed b. Mehmed er-Rumi,
3. Mehmed’in mide rahatsızlığından vefat ettiğini belirtirken
bazı kaynaklar kalp krizi sonucu dünyaya veda ettiği yazar.
Bulaşıcı bir hastalık olan tifüse yakalanan Sultan Ahmet, 1617 yılında vefat etti.
1. Mustafa tahttan indirildikten on altı yıl sonra
1639 yılında sinir hastalığından ötürü Topkapı Sarayı’nda vefat etti.
Genç Osman Yedikule Zindanları’nda vahşice öldürüldü.
Osmanlı tarihinin en feci olayı sayılan padişah katli gerçekleşti.
Revan Seferi sırasında başlayan kronik gut hastalığı ilerleyen IV. Murad,
şiddetli bir baş ağrısı ve titremeyle yatağa düştü.
Dönemin hekimlerinin tespitine göre bu hastalık sıtma idi.
4. Murad mezkur hastalığa yakalandıktan kısa süre sonra vefat etti.
Dönemin Şeyhülislam’ının fetvasıyla Sultan İbrahim tahttan indirildi.
Sultanın idam edildiğine veya boğdurulduğuna dair rivayetler vardır.
Ancak bazı kaynaklar ise Padişahın kapatıldığı odada hastalanarak vefat ettiğini belirtir.
Viyana Kuşatması’ndaki başarızlık ve devlet işlerine olan ilgisizliği sebebiyle
4. Mehmet tahttan indirildikten sonra Edirne Sarayı’na kapatıldı ve
orada zatürreye kapıldıktan sonra vefat etti.
İstiska(ödem) hastalığına yakalanan padişah 2. Süleyman’ın
vücudu iyice şişti ve tedaviden ümit kesildi.
Üç yıl süren saltanatı 1691 yılında hastalıktan ötürü vefat etmesiyle son bulur.
Yakalandığı siroz hastalığından kurtulamayan 2. Ahmet,
1695 yılında Edirne’de vefat etti.
Cenazesi İstanbul’a getirilerek Kanuni Sultan Süleyman türbesine defnedildi.
2. Mustafa, Edirne Vakası sonucu tahttan indirildi.
Bunun üzüntüsü ile ödem ve mesane hastalıkları nedeniyle 1703 yılında Edirne’de vefat etti.
Yabancı kaynaklar zehirlenerek öldürüldüğünü de iddia eder.
1730 yılında patlak veren Patrona Halil İsyanı sonucunda padişah tahttan indirildi.
Hayatının son altı yılını Topkapı Sarayı’nda tahttan indirilen padişahların kaldığı dairede geçirdi.
Ölüm nedeni bilinmeyen Sultan 3. Ahmet, 1736 yılında altmış üç yaşında iken vefat etti.
1. Mahmud, hastalığının verdiği zayıflık ve takatsizliğe rağmen
Cuma Selamlığı’nda Ayasofya Camii’ne gitti.
1754 yılında Cuma namazından dönerken Topkapı Sarayı’nın Demirkapı girişinde vefat etti.
Padişahın hangi hastalıktan dolayı vefat ettiği kaynaklarda yer almaz.
Midesindeki rahatsızlık nedeniyle birkaç Cuma Selamlığı’na güçlükle katılan
3. Osman, 1757 yılında vefat etti.
Bazı kaynaklar uyluğundaki bir urun ameliyatla aldırmasının ardından vefat ettiğini belirtir.
Rusya ile yapılan altı yıl süren savaşın son yılında
devletin düştüğü sıkıntılı durum padişahın sağlığını bozdu.
Tarihçiler 3. Mustafa’nın savaşın kahrı nedeniyle vefat ettiğini söyler.
1. Abdülhamid, Özü Kalesi’nin Ruslar tarafından işgali ve
Müslümanların katledildiği kendisine bildirildiği sırada
aniden gelen bir felç sonucu 1789 yılında vefat etti.
3. Selim dönemi bir darbe ile sona erdi.
Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılmasını isteyen yeniçeriler
ayaklanarak sultanı tahttan indirdi.
3. Selim ayaklanma sırasında şehit edildi.
4. Mustafa Şeyhülislam’ın fetvasıyla 1808 yılında kuşakla boğdurularak öldürüldü.
Öldüğünde 29 yaşındaydı.
Padişahlığı sırasında “Gāile-i saltanattan usandım” diyecek kadar bunalan 2. Mahmut,
bu durumun neticesinde üzüntüden ölümcül sağlık sorunları yaşadı.
Dönemin bulaşıcı hastalığı olan tüberküloza da yakalanan padişah, 1839 yılında vefat etti.
Sultan Abdülmecid de babası gibi tüberküloz hastalığına yakalanarak
1861 yılında henüz 39 yaşında Ihlamur Köşkü’nde vefat etti.
Osmanlı tarihinin ölüm nedeni üzerine en çok tartışılan Padişahı Abdülaziz’dir.
Mithat ve Hüseyin Avni Paşa’nın başı çektiği darbe girişimi
Abdülaziz’in tahttan indirilmesiyle sonuçlandı.
Ancak tahttan indirildikten üç gün sonra bilekleri kesilmiş halde ölü bulunan sultanın
intihar ettiği söylense de bunun mümkün olmayacağını savunanlar da var…
Eskiden beri rahatsızlığı bilinen V. Murad’ın yaşanan darbe ve
siyasi çekişmelerden ötürü sinirleri iyice bozuldu.
Padişah olduğu cülûs günü mânen çökmüş ve bilincini yitirmiş bir görünümde olduğu söylenir.
Onu tahta çıkaran yeni hükümet her ne kadar hastalığını gizlemeye çalışsa da fark edildi.
Mithat Paşa padişahın bu durumundan rahatsız olarak Abdülhamid ile görüşür ve
V. Murad tahttan indirilerek yerine II. Abdülhamid çıkarılır.
V. Murad 1904 yılında şeker hastalığından vefat etti.
2. Abdülhamid tahttan indirildikten sonra, 7 yılını geçirdiği Beylerbeyi Sarayı’nda
kalp yetmezliği nedeniyle vefat ettiğinde 75 yaşındaydı.
Abdülhamid sonrası tahta çıkan sultanların devlet işlerinde etkisiz ve yetkisiz oldukları görülür.
Uzun süre hastalığından şikâyetçi olan padişah bir de prostat ameliyatı geçirmişti.
Şeker hastalığından mustarip olan 4. Mehmet sarayına çekildi ve orada 1918 yılında vefat etti.
İngilizlerin yardımıyla bir sabah ülkeden kaçtı.
Bir süre Malta’da daha sonra Mekke ve en son İtalya’nın San Remo kentinde yaşadı.
Son padişah 6. Mehmet (Vahdeddin) tüberküloz nedeniyle 1926 yılında ‘da vefat etti.
San Remo Ölüm sebebi otopsi yapılarak öğrenilen ilk ve son padişah Vahdeddin idi.
Görüldüğü gibi padişah olmak gerçekten de zor.
Dönemin salgın hastalıkları ya da şeker gibi hastalıklar bir yana
Kuruluş ve yükseliş dönemi padişahlarının ölüm nedeni genelde
zengin hastalığı olarak bilinen gut.
Kırmızı et, kabuklu deniz ürünleri, alkollü içecekler gibi ürünleri
sık tüketme alışkanlığı olan kişilerde gut daha sık görülür.
İkinci sırada gelen ölüm nedeni ise şaibelerle dolu padişah katli vakaları.
Tahttan indirilip zindanlara kapatılanlar,
vahşice katledilenler, boğdurulanlar, şaibeli ölümler…
Bizlere hep güllük gülistanlık olarak anlatılan Osmanlı’da durum pek de
sanıldığı gibi değildi bunu araştırdıkça daha net görüyorum.
Hepsinin toprağı bol olsun tabii, iyisiyle kötüsüyle…
Maksadım eleştirmek değil, yineliyorum.
Bir nebze olsun geçmişten ders alabilmek, aldırabilmek…
Ne demişti 2. Mahmud “Gāile-i saltanattan usandım”