Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT’liler), son birkaç yıldır yaptıkları sosyal medya kampanyaları ve düzenledikleri açık hava mitingleriyle, 8 Eylül 1999’ta yapılan düzenlemeyle geciktirilen emekliliklerinden doğan kayıpların, bir an önce giderilmesini talep ediyor.
Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi’nin hükümette olduğu 8 Eylül 1999’da TBMM’de kabul edilen yasal düzenlemeyle, kadınlar için 20, erkekler için 25 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim ödeme gün sayısı olan emeklilik koşulları değiştirilerek o tarihten önce işe giren kadınlar için 40-58, erkekler için 44-60 yaş arasında değişen kademeli geçiş süresi getirildi. Şu anda bu kapsamda olan 5,5 milyondan fazla EYT’li kaybolan haklarını geri kazanmak istiyor.
Milyonlarca EYT’liden biri de Kocaeli’nin Gebze ilçesinde yaşayan Halil Avcı. Geçtiğimiz hafta sonu İstanbul Maltepe’de EYT mitingine katılan Avcı, düzenleme nedeniyle 6 yıl hak kaybına uğradığını söylüyor.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan 51 yaşındaki tersane işçisi, ‘‘1992 yılından sigorta girişim var. 1996’dan 2015 yılına kadar tersanelerde bilfiil boya, cila işinde çalışmak durumunda kaldım, çalıştım. Daha sonra sağlık sorunları baş gösterince bu iş üstünde çalışamayıp başka sektörlere el atmak zorunda kaldığım için hem maaşım düştü hem yaşantım daha çok zorlaştı. Yaklaşık 3 sene önce emekli olmam lazımdı. Ama emekli olmak için 3 sene daha beklemem gerek. Altı yıllık mağduriyetim var. Emekli olmak ve bu hak mahrumiyetimin giderilmesini istiyorum’’ dedi.
‘‘Eşim temizliğe gidiyor, oğlum asgari ücretle evi geçindiriyor; bu durum beni kahrediyor’’
Miting günü üniversite mezunu oğlunun askerden döndüğünü ancak onu karşılamak için Gebze otogarına gitmektense Maltepe’deki mitinge katılmayı tercih ettiğini söyleyen Halil Avcı, artan enflasyon ve pahalılık yüzünden ailece iyiden iyiye zor günler geçirmekte olduklarını dile getiriyor.
Kastamonulu mavi yakalı EYT’li Avcı, ‘‘Normalde bugün benim askerden dönen çocuğumu karşılamam için Gebze Otogarı’na gitmem lazım. Ben birlik ve beraberlik olması için arkadaşlarımızı desteklemeye geldim. Yalnız bırakmamak için elimden gelen çabayı sarf ettim. Dört tane çocuğum var. Biri üniversite okuduktan sonra askerden dönen. Diğer üç tane çocuğumdan birisi çalışmakta, birisi lisede, diğeri de lisede. Üniversiteye hazırlanmakta olan kızımın üniversite masraflarını karşılayabilmem için emekli olmalıyım. İki numara oğlum çalışıyor. Asgari ücret almakta aile geçimini o sağlıyor. Ara sıra da eşim temizlik işlerine, ev temizliğine gitmekte. Onlara da acıyorum ama elimde bir şey yok bu durum beni kahrediyor’’ diye konuşuyor.
‘‘50 yaşında olduğumdan iş bulamıyorum, emekli maaşım 1450 lira olarak gözüküyor sistemde’’
Halil Avcı, tüm röportaj boyunca çalışmak istediğini belirtti. Ancak çaldığı tüm kapıların yaşı nedeniyle yüzüne kapandığının da altını çizdi.
İşsiz tersane işçisi, ‘‘Ben 2019 yılında pandemi başladıktan sonra ücretsiz izine çıktım. Ve iki sene ücretsiz izin kulandım. Daha sonra KOAH hastalığımdan dolayı maske takamadığım için işimi bırakmak zorunda kaldım. Yaklaşık 1 seneden beri işsizim. Şu an ki Türkiye’de iş bulma ortamında işe alınma kriterlerinde, 20-45 yaş arasında olmak var. Ben 50 yaşımda olduğumdan iş bulamıyorum. Bir seneden beri çalışamıyorum. Emekliliğimi bekliyorum. Emekli maaşım 1450 lira olarak gözüküyor sistemde. Bu maaş düşük çünkü çalıştığım yerlerde 2 bin lira maaş alırken asgari ücret o zaman 750-800 liraydı. O ücret üzerinden gösterildi maaşım’’ diyor.
‘‘Emekli olduktan sonra seyyar simitçilik yapmayı düşünüyorum’’
Röportaj sırasında sık sık sigara yaktı KOAH hastası olan Halil Avcı. Sigaranın kötü olduğunu bildiğini ancak çaresizlikten içtiğini söyleyen Avcı, emekli olması halinde eline geçecek paranın bir kısmıyla seyyar simitçiliğe başlayacağını belirtiyor.
Halil Avcı, ‘‘O kadar bunaldık ki artık yaşamak ve ölmek arasında bir şey yok bizim için. Yaşamak bu değil zaten. Bu hayat çekilmez bir hal aldı biz artık sigara da içiyoruz. Yani kendimizi bir an önce ölüme yaklaştırmak istiyoruz bu haksızlıklara karşı. Emekli olduktan sonra kendime alternatif bir iş, seyyar simitçilik yapmayı düşünüyorum. Çünkü bu yaşta işe girme şansımız zor olduğu için, sağlık sorunu olduğu için ne bileyim seyyar satıcılık tarzı işlerle çocuklarıma yardımcı olmak için bir şeyler yapmaya çalışacağım’’ diyor. VOA
