Etiyopya’da federal hükümet ile ülkenin bir zamanlar önde gelen partilerinden Tigray Halk Kurtuluş Cephesi arasında 1 yıl önce kuzeyde başlayan çatışmalar başkent Addis Ababa’nın birkaç yüz kilometre ötesine kadar yaklaştı.
Ordu birlikleri ile Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) üyeleri arasındaki çatışmalar Tigray’dan çıkarak Amhara ve Afar eyaletlerine yayılırken krizin sonlandırılması için ara buluculuk çalışmaları da başladı.
Çatışmaların başkent Addis Ababa’ya yaklaşık 350 kilometre yaklaşması sonrası Afrika Birliğinin (AfB) Afrika Boynuzu Elçisi Olusegun Obasanjo ile Birleşmiş Milletler (BM) İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı ve Acil Yardım Koordinatörü Martin Griffiths de Etiyopya’daki taraflarla ara buluculuk görüşmelerine başladı.
Tigray’ın Mekelle şehrinde TPLF temsilcileriyle görüşen Obasanjo ve Griffiths başkent Addis Ababa’ya geçerek hükümet yetkilileriyle temaslarda bulundu.
Ara bulucular ön koşulsuz müzakere masasının kurulmasını isterken, TPLF tarafı Tigray ablukasının kalkmasını istiyor.
Tigray’ın Sudan sınırını kontrol altında tutmayı başaran Addis Ababa hükümeti ise “terör örgütü” olarak kabul edilen TPLF ile müzakereyi kabul etmeyeceğini belirterek, hava saldırılarını artırdı.
TPLF’nin yanı sıra Addis Ababa çevresindeki Oromiya kasabalarını ve köylerini ele geçiren Oromo Kurtuluş Ordusu’nun (OLA) TPLF ile kurduğu ittifak da başkente yönelik tehditleri artırıyor.
ÇATIŞMALAR NASIL BAŞLADI?
TPLF güçlerinin federal ordunun Eritre sınırındaki en donanımlı askeri birlik olan Kuzey Komutanlığına saldırı düzenlemesi sonrası Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, 4 Kasım 2020’de isyancılara karşı askeri operasyon emri verdi.
TPLF’den bazı yetkililer, ilk saldırıyı Etiyopya ordusunun yaptığını, bazı yetkililer ise kendileri saldırmadan önce Etiyopya ordusunun saldırı hazırlığında olduğunu söyledi.
İsyancılar, 14 Kasım’da Amhara eyaletindeki iki havaalanına, ertesi gün ise Eritre’nin başkenti Asmara’daki havalimanına roket saldırısı düzenledi.
Artan çatışmalar, hem güvenli şehirlere hem de Sudan’a kaçışı hızlandırırken, kasım ayı içerisinde bölgede karşıt grupları hedef alan çok sayıda katliamın yaşandığı rapor edildi.
Etiyopya ordusu Tigray’ın başkenti Mekelle’yi 29 Kasım’da ele geçirdi.
TEK TARAFLI ATEŞKES
Mekelle’yi 28 Haziran 2021’e kadar elinde tutan Etiyopya ordusu, isyancıların ele geçirdiği ileri sürülen Tigray bölgesinde tek taraflı ateşkes ilan etti.
TPLF ise yaklaşık 1 hafta sonra 5 Temmuz 2021’de esir tuttuğu çok sayıda federal ordu askerini kontrol altına aldığı Tigray’ın başkenti Mekelle’ye getirdi ve güneydeki başkent Addis Ababa’ya ilerleyişini sürdürdü.
İsyancılar, 6 Ağustos’ta Amhara eyaletindeki tarihi Lalibela kentini ele geçirdi.
Başbakan Ahmed ise 4 gün sonra, 10 Ağustos’ta tüm vatandaşları orduya katılmaya ve kuzeyde ilerleyişini sürdüren isyancı TPLF’ye karşı savaşmaya çağırdı.
STRATEJİK KENTLER DÜŞTÜ
Etiyopya ordusu, Tigray bölgesinde TPLF’ye yönelik hava saldırısı düzenlese de isyancılar güneye ilerleyişini sürdürdü ve 30 Ekim’de Amhara eyaletindeki stratejik Dessie kentini ele geçirdiğini duyurdu.
TPLF güçleri 1 gün sonra 31 Ekim’de Dessie’nin doğusundaki Kambolcha kentini ele geçirdiğini açıklayarak Addis Ababa’nın Eritre ve Cibuti ile olan stratejik bağlantı yollarından birine darbe vurdu.
Hükümet, TPLF güçlerinin bu kentlerde sıkıştırılarak çembere alındığını belirtti. Bölgede çatışmaların halen sürdüğü bilinirken, Kemisse gibi çevre kent ve kasabalarda güç mücadelesi sürüyor.
TPLF müttefiki OLA ise Oromiya eyaletinde çok sayıda kasabayı kontrol altında tuttuğunu iddia ediyor.
ORDUYA DESTEK GÖSTERİLERİ
Etiyopya ordusu, çatışma bölgelerindeki hava saldırılarını artırırken, halk büyük şehirlerde hafta sonu ve pazartesi günü orduya destek gösterileri yaptı.
Başbakan Ahmed’i destekleyen Etiyopyalılar, TPLF ve müttefiklerine karşı hükümetin yanında olduklarını açıklayarak, Batı ülkelerinin TPLF ile müzakere çağrısını reddetti.
