ABD’den Türkiye’ye yaptırımlar yolda

Türkiye’ye S-400 yaptırımlarını da içeren tasarı ABD Temsilciler Meclisi’nden geçti, gözler Senato’da. Uzmanlar, Türkiye’yi yeni bir ödemeler dengesi krizine sokacak yaptırımların yolda olduğunu söylüyor.

Türkiye’ye Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı için yaptırım uygulanmasını da kapsayan 740 milyar dolarlık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA), Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi.

Temsilciler Meclisi’nde 78’e karşı 335 oyla kabul edilen tasarının Senato’da bu hafta içinde oylanması bekleniyor. Tasarının Senato’da üçte ikiden fazla çoğunlukla geçmesi halinde Başkan Donald Trump’ın veto hakkı da ortadan kalkacak.

Uzmanlar Trump’ın tasarıdaki Türkiye karşıtı yaptırımları yumuşatmaya çalışsa bile Ocak’ta ABD Başkanlık koltuğuna resmen oturacak Joe Biden’ın Türkiye üzerindeki yaptırım baskısını artıracağını söylüyor.

1961’den bugüne kongrenin her zaman kabul ettiği tasarıda, Trump’tan Türkiye’ye 30 gün içinde ABD’nin Hasımlarına Yaptıramlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası’ndaki (CAATSA) 12 maddeden en az beşini uygulaması isteniyor

CAATSA’daki yaptırım uygulanan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi, ABD ve uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi, mali kurumlara Amerikan Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi ve döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması gibi yaptırımlar dikkat çekiyor.

Yasa tasarısının Senato’da kabulüyle Türkiye’de S-400’ler yüzünden teslim edilmeyen 6 adet F-35 savaş uçağının Amerikan Hava Kuvvetlerince kullanılması da mümkün olacak.

Peki Türk- Amerikan ikili ilişkilerini olduğu kadar, Türk ekonomisini de derinden etkileyecek bu yaptırımlar tam olarak ne anlama geliyor?

Türk-Amerikan ilişkilerini en iyi bilen isimlerin başında gelen emekli büyükelçi Faruk Loğoğlu, yaptırımların devreye girmesi halinde sadece bu ilişkilerin değil Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye’nin bölge ülkeleriyle ilişkilerinin de olumsuz etkileneceğini öngörüyor.

“Amerika mı, Rusya mı”

Loğoğlu DW Türkçe’ye, “Türkiye’nin S-400’ler yüzünden Amerika’yla çok yoğun bir şekilde çekişmeye girdiğini dikkate alırsak, S-400’lerden vazgeçileceğinin söylenmesi halinde bile Biden döneminde ilişkileri düze çıkarmak çok zor” diyor.

Biden’ın Ankara’nın soykırım, Türk-Yunan ilişkileri, Kıbrıs ve YPG tezleri başta olmak üzere birçok konudaki bakış açısına ters bir yaklaşım içinde olacağını söyleyen Loğoğlu, “Şimdi Türk-Amerikan ilişkilerinin üzerine adeta kara bir bulut çökecek. Ardından Türkiye’nin IMF, Dünya Bankası, Avrupa ve bölgesindeki ilişkileri de sarsılacak” yorumunda bulunuyor. 

Faruk Loğoğlu

Loğoğlu, Amerika’nın Türkiye’yi “Amerika mı, Rusya mı?” tercihine mutlaka zorlayacağını dile getiriyor. Türkiye-ABD ilişkilerinde “tarihi” bir dönemden geçildiğini anlatan Loğoğlu’na göre Ankara’nın vakit kaybetmeden reform söylemini somutlaştırıp dünyaya sunması gerekiyor. Loğoğlu, “İsrail’le ilişkilerin düzeltilmesinden başlanarak da diplomatik ilişkilerde bir tamirat süreci başlatılabilir”.

Uluslararası ilişkiler profesörü İlhan Uzgel ise, AB zirvesinden de yaptırım çıkma ihmalinin yükseldiğine gönderme yaparak, Türkiye’nin tarihinde ilk defa hem Amerika hem de AB tarafından ekonomik içerikli yaptırımlarla karşı karşıya olduğunu söylüyor.

“Rusya ve İran’la aynı kampa kayan Türkiye”

Uzgel DW Türkçe’ye, “Zaman içinde doların yükselmesinden borsaya kadar, yabancı yatırımcının gelmemesine kadar bazı olumsuz sonuçlar görülecek. Yatırım iklimi olumsuz etkilenecek, dolardaki jeopolitik risk boyutu artacak. Dolardaki her yükseliş, borç ödemelerini zorlaştırıyor. Türkiye zaten dolar arayışında bir ülke, turizm gelirleri çok düştü. Yatırım baskısıyla karşılaşmak Türk ekonomisini çok zorlayacak” diyor.