Aşırı sıcaklıklar küresel olarak yılda 5 milyondan fazla insanı öldürüyor ve ısıya bağlı ölümler artmaya devam ediyor – Şiddetli sıcak hava dalgaları kuzey yarım küreyi yuttu – Çalışmalar, insan kaynaklı emisyonların küresel sıcaklıkları 4.4C artırması durumunda ‘yaban hayatı için feci sonuçlar’ olduğunu gösteriyor – NASA son yaptığı önemli uyarıda dikkatleri çekiyor: Tüm dünyada benzeri görülmemiş değişiklikler görüyoruz”
Şimdiye kadarki en sıcak günün ardından, araştırmacılar küresel ısınmanın gelecekte karada mahsul kıtlığı ve okyanuslarda ‘sessiz ölüm’ anlamına gelebileceğini söylüyor. Bu kadar uzun süreli kavurucu sıcaklıklar canlılar için istisnai ve tehlikeli bir durum olarak değerlendiriliyor. Araştırmacılar, art arda gelen sıcak dalgalarının, Dünya’yı kavuran rekor sıcaklıklar arasında okyanuslarımızda “görünmeyen, sessiz bir ölüm” konusunda uyarıda bulunurken, doğanın bize yiyecek sağlama yeteneğini tehdit ettiğini de söylüyor. Son haftalarda yapılan araştırma sonuçları gidişatın hiç iyi olmadığına işaret.
Sıcak hava dalgaları Avrupa’yı, ABD’yi ve Çin’i kasıp kavururken, Temmuz ayının başında kaydedilen küresel en sıcak gün , insan hayatını olduğu kadar bağlı olduğu kara ve denizleri de tehlikeye atıyor. Değişiklikler şok edici gelse de, bilim insanları için gelinen nokta hiç “sürpriz değil”. Veriler son kırk yıl boyunca sıcaklıklarda on yıldan on yıla bir artış olduğunu net bir biçimde ortaya koyuyor. NASA’nın geçen hafta açıkladığı küresel sıcaklık analizine göre, Dünya rekor düzeydeki en sıcak Haziran ayını gördü bile .
Leeds Üniversitesi’nde atmosfer bilimi profesörü John Marsham, “Gıda sistemimiz küreseldir” dedi ve şöyle devam etti “Dünyanın farklı bölgelerinde, gıda mevcudiyetini ve fiyatlarını gerçekten etkileyecek olan, eşzamanlı büyük mahsul kaybı riskleri artıyor. Şu anda gördüğümüz şey bu değil, ama önümüzdeki yıllarda gerçekten korktuğum şeylerden biri bu. Bir insan olarak yeterince zenginsen içeri girip klimayı çalıştırabilirsin. Ancak doğal ekosistemler ve çiftlik ekosistemleri bunu yapamaz.”
2018 Avrupa sıcak hava dalgası, orta ve kuzey Avrupa’da birden fazla mahsulün bozulmasına ve %50’ye varan verim kaybına yol açtı. 2022’de Birleşik Krallık’taki rekor sıcaklıklar dallar üzerinde ki meyve ve sebzeleri öldürdü.
Sıcak hava dalgalarının, ısınma öncesi seviyelere kıyasla 2040 yılına kadar 12 kat daha sık hale gelmesi bekleniyor. Bir sıcak hava dalgası bir ekosistemi öldürmese de, daha uzun ve daha sık olaylar, doğanın iyileşmek için zamanı olmadığı anlamına gelir.
Leeds Üniversitesi’nde atmosfer bilimi profesörü Marsham sözlerine şunları da ekledi: “İnsanlar genellikle hepimizin bağlı olduğu havanın etkilerinden izole edilir. Yiyecek almak için dükkanlara gidiyoruz – kendimiz yetiştirmiyoruz. Ancak dünyanın herhangi bir yerindeki çiftçilerle konuşursanız, havanın ne yaptığının ve çiftçilik üzerindeki etkilerinin son derece farkındadırlar.”
Uzmanlar, yaklaşık 1 milyon kilometrekarelik okyanusun uzun süreli yüksek sıcaklıklara maruz kalması nedeniyle mercanların ve diğer deniz yaşamının sağlığından endişe ediyor – Diğer yandan iklim krizi sadece atmosferik ısı dalgalarını değil, aynı zamanda okyanusal sıcak dalgalarını da artırarak kıyı topluluklarına zarar veriyor ve insanlar için başka bir önemli besin kaynağını tehdit ediyor. Kanada’nın Pasifik kıyılarında tahminen 1 milyar deniz hayvanını öldüren 2021 “ısı kubbesi” gibi ısı stresi dramatik ölümlere neden oluyor. Bristol Üniversitesi’nde yer bilimleri profesörü olan Daniela Schmidt şunları söyledi: “Karadaki ekosistemler üzerindeki etkileri sık sık düşünüyoruz çünkü görmesi kolay – bitkiler kurur ve hayvanlar aşırı sıcaklarda çok ısınır. Ancak insanlar genellikle denizdeki ısı dalgalarını düşünmezler. Beni gerçekten endişelendiren de budur ve o görünmeyen, sessiz ölümdür.”
En savunmasız ekosistemlerden bazıları, tropikal okyanuslardaki türler gibi yıl boyunca sabit bir sıcaklığa sahip olmaya alışkın olanlardır. 2C’lik ısınmanın esasen tropik mercan resiflerini yok etmesi bekleniyor. Küresel olarak herhangi bir ekosistemin en yüksek biyolojik çeşitliliğine sahipler ve dünya çapında çoğu fakir ülkelerde bulunan 500 milyondan fazla insanı destekliyorlar.
Profesörü John Marsham, bu konuda kendinden örnekler verdi “Küçük çocuklarım var,” dedi ve devam etti “Cocuklarımla birlikte Finding Nemo – Kayıp balık Nemo filmini izlediğimde veya mercan resifleri hakkında bir kitap okuduğumuzda, bir düzeyde çocuklarımıza yalan sattığınızı hissetmekten kendinizi alamıyorsunuz. Hızlı hareket etmezsek, bu sistemler ortadan kalkacak. Bazı insanlar mercan resiflerini umursamıyor olabilir, ancak dünyanın hiçbir bölgesi iklim değişikliğinin etkilerine karşı bağışıklı değildir.”
Araştırmalar, ısının ekosistemleri nasıl etkilediğini anlamanın yüzeyini çizmeye yeni başlıyor – Nature’da yayınlanan bir araştırmaya göre , 4.4C’lik yüksek emisyonlu bir ısınma senaryosunda, kara omurgalılarının %41’i 2099 yılına kadar aşırı termal olaylar yaşayacak . Anormal derecede artan sıcaklıkların neden olduğu stresler, büyümeyi, doğurganlığı, bağışıklığı ve davranış değişikliklerini etkileyen çok sayıda soruna neden olabilir.
Aşırı sıcak, yüzyılın sonuna kadar kara omurgalılarının %40’ını tehlikeye atabilir – California, Joshua Tree Ulusal Parkı’nda bir dişi çöl büyük boynuzlu koyunu. Bu tür alanlar, küresel emisyonlar kesilmezse en kötü etkilenenler listesi arasında olacaktır. Türler sıcaktan kaçmak için dağlara ve kutuplara doğru ilerliyor. Nihayetinde, bu gidişat daha fazla türün yok olmaya doğru sürüklenmesi muhtemeldir.
Ancak uzmanlar, aşırı sıcakların daha katlanılabilir hale gelmesinde doğanın önemli bir rol oynayabileceğini de söylüyor. Göletler ve çeşmeler gibi su kütleleri, orman yangınlarının önlenmesine ve kuraklığın etkilerinin azaltılmasına yardımcı olarak, sıcak ve kurak yazlarda manzaraları daha dirençli hale getireceğini de tahmin ediliyor.
