Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) 2023 Nisan’a ilişkin kurulan ve kapanan şirket istatistiklerini açıkladı. Buna göre, nisan ayında bin 458 şirket daha kapandı ve yılın ilk 4 ayında toplam 5 bin 835 şirket kapanmış oldu. Bir önceki aya göre kapanan şirket sayısı yüzde 1,9; kapanan kooperatif sayısı yüzde 36,4 azalırken, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı da yüzde 13,3’e yükseldi. Nisan 2023’te, kapanan şirket sayısı 2022’nin aynı ayına göre yüzde 34,2; kapanan kooperatif sayısı yüzde 44,4 azalırken, kapanan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 16,8 arttı.
•Nisan ayında kapanan şirket sayısı: 1458
•Yılın ilk 4 ayında kapanan şirket sayısı: 5 bin 835
•Yıllık artış: yüzde 34.2
•Kurulun şirket sayısı: yüzde 19 azaldı
KURULAN ŞİRKET SAYISI AZALDI
TOBB verilerine göre, bir önceki aya göre kurulan şirket sayısı ise yüzde 19, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 28,4, kurulan kooperatif sayısı yüzde 13,7 azaldı. Nisan 2023’te, Nisan 2022’ye göre kurulan şirket sayısı yüzde 14,7, kurulan gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 18,9 oranında azalırken, kurulan kooperatif sayısı yüzde 38,7 arttı.
Öte yandan, Nisan 2023’te şirket ve kooperatiflerin 3 bin 99’u ticaret, bin 395’i inşaat ve bin 268’i imalat sektöründe kuruldu. Nisan 2023’te kurulan gerçek kişi ticari işletmelerinin 531’i toptan ve perakende ticaret motorlu taşıtların ve motosikletlerin onarımı, 518’i inşaat, 149’u imalat sektöründe yer aldı. Nisan ayında kapanan şirket ve kooperatiflerin; 502’si toptan ve perakende ticaret, motorlu taşıtların ve motosikletlerin onarımı, 187’si inşaat, 183’ü imalat sektöründe yer aldı.
‘FİRMALAR KUŞATILDI’
Merkez Bankası’nın döviz ve altın talebin önüne geçmek için attığı adımlar nedeniyle baskı altında kalan bankaların kredi musluklarını kapatması ve döviz satışına sınır getirmesi reel sektör üzerinde maliyet baskısını artırdı. Seçimlerin ikinci tura kalmasıyla kredi arzı neredeyse sıfırlandı. BDDK verilerine göre, bankacılık sektörünün kredi hacmi son düzenlemelerin hayata geçtiği 15 Mayıs itibarıyla 16 milyar 537 milyon liralık sert düşüşle 9 trilyon 513 milyar liraya geriledi.
Diğer yandan Merkez Bankası’nın bankalardan acil olmadığı sürece şirketlere dolar satılmasına sınırlama getirilmesini istemişti. MB’nin talebi üzerine firmalara 5 bin dolar limit getiren bankalar, saat 11.00’den sonra döviz satışlarını durdurdu. Döviz bulmakta sıkıntı çeken firmalar serbest piyasadan yüksek maliyetle döviz toplamaya razı duruma geldi. Ekonomi gazetesine konuşan TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, “Dövizi sabah saatlerinde aldınız, aldınız. Yoksa mümkün değil. Alsak da yine zarardayız. İhracatçılar olarak TL reeskont kullandığımızda bize verilen yüzde 2 primi dahi yüzde 3-4 fark vererek alıyoruz. Yani kendi dövizimizi ucuza satıp pahalıya alıyoruz” dedi.
Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği (KASAD) Başkanı Alican Duran, döviz almakta zorlanıldığını, hatta hak edilmiş kredilerin bile alınamadığını vurgulayarak, şirketlerin içinde bulunduğu durumu tarif etti. Düşük kur, düşük talep ve yüksek finansman maliyetlerinin firmaları kuşatmış durumda olduğunu aktaran Duran, “Finansal döngümüz normal hale gelmezse sıkıntı büyük, fabrikalar kilitlenmek üzere. Böyle devam ederse seri iflaslar görebiliriz” uyarısında bulundu.
BANKA ŞUBELERİNDE KAPANMALAR HIZLANDI
Banka şubelerinde kapanışlar hızlandı. Nisan ayında 14 banka şube kapanışı gerçekleşti. 2023’ün ilk 4 ayında ise 37 şube kapandı.
Son dönemde döviz talebinin azalması için baskı altında tutulan bankalar kredi musluklarını kısmıştı. İş akışlarını yavaşlatan bankaların nakit avans kullanımını durdurmasının ardından geri adım atılsa da bankalar kredi kısıtlamasının kaldırılması için ikinci tur seçimlerini bekliyor. Uzmanlar bankacılık sektöründeki baskıların ilerleyen dönemde şube kapanışlarının artmasına neden olacağı uyarısını yapıyor. Pandeminin yaşandığı 2020 yılında 309 banka şubesi kapanmıştı. 2021’de 200’e düşen bu sayı 2022’de 235’e çıkmıştı.
Birgün
