James Webb Uzay Teleskobu (JWST) Güneş Sistemi’nin ‘buz devi’ Uranüs’ün çarpıcı bir görüntüsünü paylaştı. Webb’in Uranüs’e ilk bakışı, gezegenin muhteşem halkalarını, parlak uydularını ve dinamik atmosferini vurguluyor.
Uranüs’ün bilinen 13 halkası var ve 11 tanesi Webb’in görüntüsünde görülebiliyor; bunlardan dokuzu gezegenin ana halkaları olarak sınıflandırılıyor, diğer ikisi ise Voyager 2’nin 1986’daki uçuşuna kadar keşfedilmemiş olan (gezegene en yakın dağınık Zeta halkası gibi) daha sönük halkalar.
Voyager 2, Uranüs’ü ilk görüntülediğinde, gezegen belirgin özellikleri olmayan ve adeta hareketsiz mavi bir bilye gibiydi. Halka sistemi, Kasım 2014 ve Kasım 2022’de çekilen Hubble görüntülerinde görülüyordu fakat bu kadar net değildi. Bu görüntüde gökbilimcileri asıl hayrete düşüren şey, uzay teleskobunda yer alan Yakın Kızılötesi Kamera (NIRCam) aracının, halkalardan en içteki ikisini yakalayacak kadar hassas olması.
Her gezegenin kendine has özellikleri var ve Uranüs kimyasal yapısı nedeniyle bir ‘buz devi’ olarak adlandırılıyor. Kütlesinin çoğunun küçük bir kayalık çekirdeğin üzerindeki buzlu su, metan ve amonyaktan oluştuğu düşünülüyor. Gaz devi Jüpiter kadar olmasa da gökyüzünde fırtına bulutları hakim. Neptün’den daha büyük bir çapa ancak biraz daha küçük bir kütleye sahip.
Bu ilginç gezegenin Güneş’in etrafındaki yolculuğu 84 yıl sürüyor. Güneş’ten uzaktaki yedinci gezegen olan Uranüs yörüngesinde yaklaşık 90 derecelik bir açıyla dönüyor ve bu eğim ekstrem mevsimler yaşanmasına neden oluyor.
Dikkatli bakarcak olursanız, gezegenin sağ tarafında, yani Güneş’e bakan tarafta, kutup başlığı olarak bilinen bir parlaklık var. Bu Uranüs’e özgü kutup başlığı 2028’de Dünya’ya dönük olacak ve Webb’e bu bölgeyi daha ayrıntılı olarak görüntüleme fırsatı verecek. Kutup başlığının kenarında yer alan bulutun yanı sıra sol tarafta çok daha parlak ikinci bir bulut görülüyor. Bu tür bulutlar, muhtemelen fırtına aktivitesiyle bağlantılı.
Webb 27 uydudan altısını yakalamayı başardı
Dünya’dan 1,5 milyon km uzakta olan Webb’in yeni görüntüsü, 6 Şubat 2023’te kayıtlara geçti ve 12 dakikalık bir pozlama sonucu elde edildi.
Uzay teleskobu, Uranüs’ü görüntülerken bilinen 27 uydusundan altısını yakalamayı başardı. İç uyduların yaklaşık yarı yarıya buz ve kaya olduğu düşünülüyor; dış uyduların yapısı hakkında ise henüz çok fazla şey bilinmiyor.
Uyduların en parlak olanları Puck, Ariel, Miranda, Umbriel, Titania ve Oberon; diğerleri maalesef 12 dakikalık kısa bir pozlamada görülemeyecek kadar sönük.
Bu arada ufak bir bilgi notu: Uranüs’ün uyduları isimlerini (tipik Yunan veya Roma yerine) Shakespeare ve Alexander Pope’un eserlerinden alıyor.
NASA’nın 10 milyar dolar değerindeki uzay teleskobu Webb, gezegen üzerinde daha fazla gözlem yapmaya hazırlanıyor. Bilim insanları ise buz devine özel bir görev için yoğun çaba sarf ediyor. Böylece 2007 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen fakat şimdilik kendini gizleyen diğer diğer halkaları da görebiliriz. Kaynak: milliyet.com.tr
