Pandemi değişti, ancak bittiği fikri yanlış – Birleşik Krallık’ta hala neden rekora yakın Covid vakaları görülmeye devam ediyor? – Birleşik Krallık’taki vakalar yeni rekor seviyeye ulaşınca, Covid uzmanları ücretsiz testlerin geri getirilmesi çağrısında bulundu – Guardian “COVID, Paskalya tatili başlarken Birleşik Krallık’ta tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı” –
2020 yılından itibaren insanlar hayata normal bir şekilde dönmek için adeta can atıyorlar. Ancak artan enfeksiyon sayısı bu pandeminin bitmediğini bizlere hatırlatıyor. İngiltere’nin National Health Service – Ulusal Sağlık Hizmeti – NHS, yeni hastalar ve hasta personel nedeniyle yeniden şiddetli baskı altında.
Uzmanlar İngiltere’de iki gerçekle yaşandığını dile getiriyorlar ;
1 – İnsanların covid bitmiş gibi yaşama geri dönmesi,
2 – Birleşik Krallık’ta Geçen hafta tahmini 4,26 milyon vakayla rekor düzeyde enfeksiyona yaklaşıldığı gerçeği,
Pandemi değişti, ancak bittiği fikri yanlış. Omicron, Birleşik Krallık’ta geçen yaz Delta’ya ve geçen kış Alpha’ya benzer şekilde devralan önemli bir varyantı temsil ediyor. Pandeminin bittiğine dair her yerde bulunan anlatı, çoğu insan (İngiltere hükümeti dahil) artık Omicron çağının üç büyük efsanesinden en az birine inanıldığı için var.
İlk efsane, koronavirüsün artık endemik olduğu ve birlikte yaşamak zorunda olduğumuz başka bir hastalık. Maalesef Covid ile yaşamak zorundayız. Ancak “endemik” kelimesi epidemiyolojide halk sağlığı önlemlerinin yokluğunda kontrolden çıkmayan bir hastalığı tanımlamak için yaygın olarak kullanılır bir anlamda öngörülebilir bir hastalık anlamına gelir.
Bu açıkça (henüz) Covid’i tanımlamıyor. Küresel olarak, Omicron’un BA.1 varyantı ile şimdiye kadarki en yüksek pandemi vaka artışını deneyimledik. Birleşik Krallık da dahil olmak üzere Avrupa’daki birçok ülke, ilkinden sadece aylar sonra önemli bir ikinci Omicron (BA.2) dalgası yaşıyor.
İkisi de tahmin edilmedi ve koronavirüsün evrimi ve aşılama veya önceki enfeksiyondan korunmanın etkileri hakkındaki değerlendirmemizi hızla değiştiriyor. İngiltere, Kamu Sağlığı İdaresi Başkanı Chris Whitty, kısa süre önce yeni değişken dalgaların geleceği konusunda uyardı, ancak ne zaman veya nasıl olacaklarını bilmiyoruz. İnsanlar önceki her dalgadan sonra Covid’in endemik olduğunu ilan etti ve bu son dalgada özel bir şey yok hala yanılıyorlar.
Covid muhtemelen bilinmeyen bir zaman ölçeğinde endemik hale gelecektir, ancak o zaman bile, endemisite kesinlikle hafif anlamına gelmez, deniliyor. Örneğin, tüberküloz ve sıtma gibi endemik hastalıklardan kaynaklanan önemli bir küresel hastalık ve ölüm yükü vardır. Halihazırda, hala çok öngörülemeyen bir hastalığı görmezden gelmeye çalışmak, “çalıların içindeki aç bir kaplana sırtınızı dönmek gibi geliyor” örneği gösteriliyor .
Ardından, koronavirüsün daha hafif olmak üzere evrimleştiği ve her yeni varyantın soğuk algınlığına dönüşene kadar bir öncekinden daha hafif olacağı efsanesini çürütmeliyiz.
Covid’in yeni varyantları son iki yılda hızla ortaya çıktı. Her endişe türü, şu anki BA.2 dalgamız gibi birkaç dal yarattı, ancak gördüğümüz oyun değiştiren yeni dalgaların çoğu, birbirinden tamamen bağımsız olarak gelişen varyantlardan geldi. Omicron Delta’dan evrimleşmedi ve Delta Alpha, Beta veya Gama’dan evrimleşmedi. Ardışık varyantlar aracılığıyla ilerleme olmadı ve “ılımlılık” yönünde hiçbir gelişme olmadı.
Ayrıca virüslerin her zaman daha hafif hale gelmek için evrimleştiği de doğru değildir uyarısı şöyle yapılıyor ; Evrimi yönlendiren şey aktarımdır. Daha fazla insanı enfekte eden varyantlar gelişecektir. Covid bulaşmasının çoğu, insanlarda hiç semptom yokken veya çok az semptom varken gerçekleştiğinden, ciddiyet, evrimin bir itici gücü değil, bunun yerine, hangi mutasyonların bulaşmayı iyileştirdiğini ve mevcut bağışıklık seviyeleriyle nasıl etkileşime girdiklerini bir yan ürünüdür.
Alpha ve Delta için bu, daha fazla ciddiyete ve Omicron için (biraz) daha az ciddiyete yol açtı, ancak bu evrimsel bir kazaydı. Bir sonraki değişken kolayca tekrar daha şiddetli olabilir.
Birçoğu, soğuk algınlığına neden olan diğer dört koronavirüsün salgın hastalıklar olarak başladığını ve sonunda günümüzün hafif soğuk algınlığı haline geldiğini varsaysa da, bunun yıllar mı, on yıllar mı yoksa yüzyıllar mı sürdüğü veya hatta kaçınılmaz olup olmadığı hakkında hiçbir fikrimiz yok. Ve insanlarda yeni koronavirüslerin uzun vadeli evrimi hakkında fazla bir şey bilmiyoruz.
Bu sabah ki Guardian gazetesi “COVID, Paskalya tatili başlarken Birleşik Krallık’ta tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı” başlıklı manşet haberine geniş yer verdi. İşte detaylar ;
ONS anketi, geçen hafta 13 kişiden birinin koronavirüs olduğunu tahmin ediyor ve BA.2 varyantı yükselişi körüklüyor. En son resmi verilere göre, yaklaşık 5 milyon insanın (nüfusun 13’te biri) virüse sahip olduğu tahmin edilen Covid, Birleşik Krallık genelinde tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve uzmanların ücretsiz testin iadesini talep etmesine neden oldu.
Office for National Statistics – Ulusal İstatistik Ofisi’nden (ONS) elde edilen rakamlar, hükümetin İngiltere’deki çoğu insan için ücretsiz hızlı testleri sonlandırdığı ve on binlerce insanın Paskalya tatiline çıkmayı umduğu gün geldi. Birçoğunun, enfekte olup olmadıklarını, semptomatik olup olmadıklarını öğrenmek için bir test için ödeme yapması gerekecek.
İngiltere’de hastaneye yatışlar ve ölümler de artarken, bunlar enfeksiyonlardaki artışla uyumlu değil ve bilim adamları, Nisan ve Mayıs aylarında seviyelerin tekrar keskin bir şekilde düşmesini beklediklerini söyledi.
26 Mart’ta sona eren haftada toplum vakalarını tahmin eden Office for National Statistics – Ulusal İstatistik Ofisi – ONS anketinin kıdemli istatistikçisi Kara Steel, Omicron varyantı BA.2’nin büyümesinin hızlı yükselişi körüklediğini söyledi. Covid kısıtlamalarının kaldırılması ve pandemi öncesi davranışlara geçiş de katkıda bulunuyor.
BA.2, orijinal Omicron varyantı BA.1’den daha bulaşıcıdır, ancak veriler, BA.1 ile enfeksiyondan sonra BA.2 ile enfeksiyon mümkün olsa da, en azından şu anda çok nadir olduğunu göstermektedir.
Bilim adamları, en son Covid dalgasının büyük ölçüde, önceki Omicron dalgasında enfekte olmayan ve Danimarka ve Hollanda’da görüldüğü gibi kısa, keskin bir yörünge izlemesinin muhtemel olduğu insanları kasıp kavurduğu anlamına geliyor. East Anglia Üniversitesi’nde tıp profesörü olan Paul Hunter şunları söyledi: “Nisan ve Mayıs ayına kadar oranların oldukça hızlı bir şekilde düştüğünü göreceğimizi ve önümüzdeki haftalarda hastaneye yatışların düşmeye başlayacağını umuyorum. Hızla yayılan herhangi bir enfeksiyon, diğer tarafta hızla zirve yapar ve hızla azalır.”
Covid manzarası şimdi pandeminin ilk günlerinden çok farklı: Birleşik Krallık’taki 12 yaş üstü çocukların %68’i üç doz Covid aşısı oldu ve aşılar enfeksiyonlar, hastaneye yatışlar ve ölümler arasındaki bağı koparmasa da zayıflattı .
Bununla birlikte, Çarşamba günü İngiltere genelinde hastanelerde 19.534 Covid hastası ile İskoçya’da hastaneye yatışlar son günlerde rekor seviyelere ulaştı. Omicron’un gelişinden bu yana öncelikle koronavirüs için tedavi edilenlerin oranı düşerken, hem Kovid “ile” hem de “nedeniyle” hastaneye kaldırılan kişi sayısı artıyor.
Exeter Üniversitesi tıp fakültesinde kıdemli bir klinik öğretim görevlisi olan Dr David Strain, artık daha uzun süre Covid ile pozitif test eden insanları gördüğünü söyledi . Bu da daha uzun hastanede kalışlar ve personel devamsızlıkları anlamına geliyor. Özellikle yaşlı insanlar arasında aşı temelli bağışıklığın azaldığı bir zamanda enfeksiyon seviyeleri artıyor, diye uyardı.
Serbest lateral akış testlerini (LFT’ler) sona erdirmek için planlar ve diğer önlemler BA.1 ışığında yapıldı, ancak BA.2 resmi değiştirdi: “Bahar takviye aşı programı uygulanıp değerlendirilinceye kadar, ben ücretsiz testlerden kurtulmak için çok erken olduğunu düşünüyorum” dedi Dr David Strain ve maske takmanın da geri dönmesi gerektiğini ekledi.
Perşembe günü Royal Society of Medicine konferansında konuşan Edinburgh Üniversitesi’nden Prof Devi Sridhar da ücretsiz testlerin sona ermesinden duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. “İngiltere’de önümüzdeki birkaç aya baktığımızda, dünyadaki çoğu ülkeyle karşılaştırıldığında oldukça iyi bir konumdayız. Ama hala her gün birkaç yüz insan ölüyor ve testlerin gitmesine izin veriyoruz – bu konuda oldukça endişeliyim.”
Leicester Üniversitesi’nde klinik bir virolog olan Dr Julian Tang, kaynak ve finansman konusundaki diğer talepleri kabul etmesine rağmen maske zorunluluğu, gözetim çalışmaları ve devam eden ücretsiz testlerin daha uzun süre tutulabileceğine inandığını belirtti . Dr Tang “Bence, mevsimsel gripte olduğu gibi, daha mevsimsel ve endemik hale geldikçe Covid-19 ile yaşamayı öğrenmenin bir parçası olarak, muhtemelen bunu atlatmalıyız” dedi.
Institute of Epidemiology and Health Care – UCL / Epidemiyoloji ve Sağlık Bakımı Enstitüsü’nün eş direktörü Prof Andrew Hayward, LFT’lerin kontrole katkıda bulunmasına rağmen, alımın düzensiz olduğunu, yani bunların kaldırılmasının genel oranlarda büyük bir fark yaratmasının muhtemel olmadığını söyledi.
26 Mart – Nisan 2020’de başladığından beri anket tarafından kaydedilen en yüksek rakam.
Enfeksiyon seviyeleri İngiltere’nin tüm bölgelerinde arttı, ancak en yüksek oran güneybatıdaydı ve %9,4’ünün Kovid bulaştığı tahmin ediliyor. Enfeksiyon seviyeleri çocuklar ve genç yetişkinler arasında düz bir seyir izledi, ancak 25 yaş ve üzerindekiler arasında yükselmeye devam etti, 70 yaş ve üstü kişilerin yaklaşık %6,6’sı enfekte oldu bu yaş grubu için rekor bir yükseklik.
Enfeksiyon seviyeleri İskoçya ve Kuzey İrlanda’da da yüksek, sırasıyla yaklaşık 12 kişiden biri ve 15 kişiden biri enfekte oldu ve Galler’de oran yükselmeye devam etti, burada 14’te bire ulaştı – anketin Temmuz 2020’de başlamasından bu yana en yüksek seviye .